Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.
Welke verhalen kun je alleen horen als je luistert naar de figuren die volgens schilder Jacob Appel het beroemde poppenhuis van Petronella Oortman bewonen? Waaraan denkt een achttiende-eeuwse bezweerkwast? Waarom zingt een halsband uit 1689 een lied over een berkentak? En wat heeft dat allemaal te maken met slavernij?
De literaire antwoorden op deze vragen komen van achttien talenten uit Vlaanderen en Nederland die deelnamen aan de negende schrijfresidentie van Vlaams-Nederlands Huis deBuren in 2020 in de Fondation Biermans-Lapôtre te Parijs.
Na de succesvolle samenwerking rondom de tentoonstelling 80 jaar oorlog (2018) en De Eregalerij door een genderbril (2019), vonden we ditmaal aansluiting bij Slavernij.
Aan de gedichten, kortverhalen, tekeningen en essays ging een intensief proces vooraf. We vroegen de auteurs om een artefact uit de tentoonstelling te kiezen en zich dat voor de duur van een literaire tekst toe te eigenen. Onder begeleiding van deBuren en het Rijksmuseum brachten zij deze delicate oefening tot een indrukwekkend eind.
Velen van ons hoeven slechts enkele generaties terug te kijken om een voorouder te vinden die betrokken was bij de slavernij: actief of passief, tot slaaf gemaakt of als aandeelhouder. Anderen maken evengoed deel uit van een maatschappij die deels gevormd is door slavernij en de verstrekkende economische, sociale en emancipatoire gevolgen ervan.
De auteurs zijn zich daar ten volle van bewust. Ze morrelen aan de aard en waarde van geschiedschrijving. Er borrelen vragen op over schoolboeken. Ze kijken wat er schuilgaat achter schijnbaar simpele turfstreepjes en schuwen de gruwel niet: ‘dit gereedschap is gemaakt // om de mens // uit het lijf te wringen.’ (Babeth Fonchie)
Ik wens u indringende lees-, luister- en kijkervaringen toe.
De teksten verschenen ook op de lage landen en in Engelse en Franse vertaling op the low countries en les plats pays.
Oude werken, jonge schrijvers. 18 literaire stemmen bij de tentoonstelling Slavernij is een publicatie van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren en verschijnt in 2021 naar aanleiding van de tentoonstelling Slavernij in het Amsterdamse Rijksmuseum. Deze uitgave verschijnt online en daarnaast op papier in beperkte oplage, in samenwerking met de Vrienden van het Rijksmuseum.
Uitgever: Willem Bongers-Dek
Samenstelling en redactie: Aline Lapeire & Marianne Hommersom
Vormgeving: Evelien Gillis (Goldmund)
Drukwerk: Graphius
Copyright teksten: individuele auteurs
Copyright portretten en groepsfoto: Marianne Hommersom
Dank aan: Fiep van Bodegom, Dean Bowen, Marleen Nagtegaal, Emelie Sannen, Max Urai, externe juryleden selectie 2020; Heleen Debruyne, Tom Lanoye, Manon Uphoff, Iris van Vliet en Gloria Wekker, sprekers Parijsresidentie 2020; Marianne Hommersom, organisatie, begeleiding, redactie en fotografie; Aline Lapeire, begeleiding en redactie; Stephanie Archangel, Maria Holtrop, Lisa Lambrechts, Eveline Sint Nicolaas, Valika Smeulders (hoofd Geschiedenis), team conservatoren van de Slavernijtentoonstelling; Koninklijke Verzamelingen Den Haag, Museum Kaap Skill Texel, Nationaal Archief Den Haag, Naturalis Biodiversity Center Leiden, Stadsarchief Amsterdam, Stichting Nationaal Museum van Wereldculturen Leiden, bruikleengevers van de artefacten waardoor de schrijvers zich lieten inspireren; tot slot gaat onze dank uit naar een uiteenlopende groep mensen die dit project naar een hoger niveau tilden: Mathieu Buyse, Amber van der Chijs, Tom Christiaens, Pieter Coupé, Annette Cozijn, Luc Devoldere, Claire Gastmans, Martine Gosselink, Evelyne Ledoux-Beaugrand, Frederique van Reij, Koen van Santen, Alyssa Saro, Yelena Schmitz, Willem-Sjoerd van Vliet en Joko de Wit.
Grote dank aan: directrice Diane Miller van de Fondation Biermans-Lapôtre dat jaar na jaar de schrijvers in Parijs verwelkomt en aan de Vlaamse en Nederlandse overheden die mogelijk maken dat deBuren al meer dan 15 jaar jong talent kan steunen.
