Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.

een lijn, een huis, een huid | Elsbet De Pauw

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten artefacten uit de Rijksmuseumtentoonstelling Slavernij spreken. Elsbet De Pauw schreef een gedicht bij het schilderij ‘Het poppenhuis van Petronella Oortman’, geschilderd door Jacob Appel in 1710.
Door Elsbet De Pauw op 15 feb 2021
Tekst
Literatuur & taal
Schrijfresidentie Parijs
Jacob Appel (I), Het poppenhuis van Petronella Oortman, ca. 1710. Collectie: Rijksmuseum, Amsterdam

Hoe klinkt het kasboek van een plantage? Waaraan denkt een kwast die werd gebruikt voor bezweringen? Met welke stem spreekt een contract uit de 18e eeuw? En welk verhaal herbergt Het poppenhuis van schilder Jacob Appel?

 

In de reeks Oude werken, jonge schrijvers geven jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs een stem aan een artefact uit de tentoonstelling Slavernij (Rijksmuseum, Amsterdam).

een lijn, een huis, een huid

 

 

tel de gezichten, zoek naar de trots

want dit is een doek, een ruw vlak, een beeld zonder dimensie

een onvoelbaar zicht

 

hier vormen muren een landschap

een fantoomruimte die de regen weerhoudt

de zon van de huid

weerhoudt

 

koud heeft hij het niet

het landschap is solide, het briesje vals

tussen zijn handen ontbreekt het object, ontbreekt het dienblad, de rinkelende glazen

 

erg alleen in de hoek is hij dienstbaar,

is het object

draagt hij de lucht, draagt hij de ruimte

 

in de middelste kamer staat een meisje, een zachtroze meisje

houd haar aan een draadje

houd haar op het rechte pad

laat haar niet buiten de lijnen

maak de kromming volmaakt

 

wie heeft de zon uitgesmeerd? de bomen in beweging gebracht?

wie bepaalt de aan te nemen vorm?

 

ieder kind het leerproces van netheid, het goede

balanceren van edele borden

het snerpen van een zilveren mes tegen duur porselein

het knarsen van de essenhouten vloer

 

tussen de smaragdgroene wanden galmt behoorlijkheid, een meisjeskoor

steeds schriller klinkt een meisjeskoor

de adoratie van een middelpunt, een babytelg

 

wie is de belofte? wie ontstijgt de vlakke lijn niet?

 

alles hier is vooraf vastgelegd:

de gemeten afstand tussen stoel en tafel

de gemeten afstand tussen mens en huid

het achterlaten

van lege zitplekken

 

en tijd kostte het en maatwerk

maar deze ruimte echoot

in hollandse steden,

in het wellevend korps

 

want alles lijkt op iets anders

alles bestaat uit drie lagen: een lijn, een huis, een mens

een datum, een jaartal, een tijdperk

 

erg alleen in de hoek is hij het zwijgen, de dienstbaarheid

dat wat in het behang kruipt, het toebehoren

aan de ruimte, het onmisbare

 

hij is drie lagen

en een ervan het meest:

een lijn, een huis, een huid

de dikte van de verf

 

het uitsmeren

het opdrogen

 

een vals briesje

strijkt de lucht glad, maakt het smetteloos

© Marianne Hommersom

Elsbet De Pauw

Elsbet De Pauw (1998) schrijft poëzie en proza en volgt de masteropleiding Vergelijkende Moderne Letterkunde aan de UGent. Ze schrijft over lichamen en onbehagen, de fluïditeit tussen meisje en vrouw en over Belgische dorpjes. Ze brengt haar gedichten op podia, stond in de finale van WriteNow! 2019 en is te vinden in de digitale dichtbundel van Dichters in de Prinsentuin 2020. Ze is gefascineerd door kitsch, alles wat raar is en het werk van Chris Kraus. Voor Besmette Stad maakte ze met Max Urai een videogedicht geïnspireerd door Paul Van Ostaijen. 

 

De tekst waarmee ze zich kandidaat stelde voor de Schrijfresidentie, over Multatuli en waarheid, wordt gepubliceerd in het Jaarboek Multatuli. 

Vertel het verder: