Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.

Wat strepen niet vertellen | Johannes Decat

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten artefacten uit de Rijksmuseumtentoonstelling Slavernij spreken. Johannes Decat geeft in een gedicht een stem aan de turfstreepjes in een kasboek uit 1822 van de plantage Novo Sion in Brazilië.
Door Johannes Decat op 15 feb 2021
Tekst
Literatuur & taal
Schrijfresidentie Parijs
D. Garnier, Kasboek van de plantage Novo Sion in Brazilië, (Balance-sheets and monthly statements concerning the plantation ‘novo Sion‘(Brazil), ...), 7 november 1822. Collectie: Nationaal Archief, Den Haag, Inv.nr 2.21.006.49 - 31

Hoe klinkt het kasboek van een plantage? Waaraan denkt een kwast die werd gebruikt voor bezweringen? Met welke stem spreekt een contract uit de 18e eeuw? En welk verhaal herbergt Het poppenhuis van schilder Jacob Appel?

 

In de reeks Oude werken, jonge schrijvers geven jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs een stem aan een artefact uit de tentoonstelling Slavernij (Rijksmuseum, Amsterdam).

Wat strepen niet vertellen

 

Wij noteren,

Een julidag in het jaar 1822, Brazilië

Wij rapporteren

Palmhart, suikerriet en bakbanaan

Wij zijn

pennenstreken,

gerechte ruggen aan de horizon,

trillingen in hete lucht

Wij zijn inkthalen

Gebrand pigment

Wij zijn het metrum, wij

slaan de maat

 

Dit kasboek moet niet rijmen,

het moet enkel kloppen

 

Wij zijn slechts schaduwen

opgemeten, beslagen, geturfd, ooit

ploegden wij het veld, wij

trokken voren in kleigrond, plukten vreemde vruchten,

maar werden daar niet rijker van, wij

zijn strepen,

amper ruggengraat

 

Onze beulen kregen lemma’s.

Van hen is te achterhalen wie ze waren. Wat ze deden.

Wat ze schreven.

Van hen weet je hoe ze stierven

aan syfilis, longontsteking, alcohol en/of eenzaamheid.

 

Van ons resten enkel strepen

 

Wij zijn

bezweringen. Korsetten in cadans.

Wij stopten nooit.

Wij begonnen veel te lang geleden en lopen nog altijd door.

Samen vormen wij een langgerekte slenk

 

Wij kregen nieuwe dwangbuizen aangemeten.

We werden bits en bytes, in binaire stelsels vervat.

Excelbestanden.

Wij zijn de harde cijfers die niemand horen wil, wij zijn

de zoektocht naar werk, een woonst, wij zijn

getraliede tragiek

Amechtig snakken wij naar adem en

bij protest wijzen de camera’s niet naar de woorden op onze borden, maar

naar een handvol stenen en gebroken winkelruiten en

onze stemmen zijn gesmoorde echo’s en

jullie beelden verbeelden ons niet, wij

zijn strepen

wij noteren, rapporteren

                  de eenentwintigste eeuw

wij zijn

pennenstreken,

gerechte ruggen aan de horizon

trillingen in hete lucht

© Marianne Hommersom

Johannes Decat

Johannes Decat (1993) is schrijver en journalist en is daarnaast werkzaam als jeugdwerker. Met zijn teksten schept hij graag een wereld waarin net iets meer kan dan in de realiteit, zonder daarbij in te boeten aan maatschappijkritiek. Hij publiceerde in MO* en Apache, draaide samen met een vriend een documentaire voor de VRT en volgde de SchrijversAcademie. Hij schrijft aan zijn debuutroman, die zal uitkomen bij Prometheus. 

 

De tekst waarmee hij zich kandidaat stelde voor de Schrijfresidentie, over Multatuli en waarheid, wordt gepubliceerd in het Jaarboek Multatuli. 

Vertel het verder: