Tot 't nut van 't algemeen: de wetenschappelijke canon

Tot 't nut van 't algemeen is een debatreeks over de canon, georganiseerd door deBuren in samenwerking met Bozar. De canon werd door de Nederlandse Onderwijsraad omschreven als een richtsnoer voor de elementen van cultuur en geschiedenis dat een land wil meegeven aan nieuwe generaties en nieuwe inwoners. Die vensters op de wereld zijn niet gesloten en statisch maar openen net het debat. En dat is precies wat deze reeks beoogt.

Een open discussie, niet over lijstjes maar over de bruikbaarheid van canons in diverse domeinen. Het debat leeft ook in Vlaanderen, zo bewees onlangs een enquête over de literaire canon in het weekblad Knack. Door stemmen uit Vlaanderen en Nederland samen te brengen, beoogt Tot 't nut van 't algemeen een bredere kijk.

Verspreid over vier maanden houden begenadigde sprekers een prikkelend statement, telkens gevolgd door een 'Lagerhuisdebat' met meningen, bezwaren en aanvullingen van academici, schrijvers, critici en beleidsmensen uit Vlaanderen en Nederland. Ook het publiek krijgt de kans zich in de discussie te mengen. VRT-hoofdredacteur Siegfried Bracke geeft en neemt het woord tijdens de verschillende debatten.

De derde aflevering in de reeks canondebatten gaat over de wetenschappelijke canon. Keynote spreker is fysicus en Spinozawinnaar Robbert Dijkgraaf. Hij kon Fokke & Sukke ertoe verleiden om de wetenschappelijke canon in cartoons te vertalen.

In zijn voorwoord voor die bundeling cartoons schreef Dijkgraaf: "Een canon is niet iets waar natuurwetenschappers nu bijzonder vertrouwd mee zijn. Zo wordt het woord in kringen van techneuten nog wel eens uitgesproken alsof het een Japans fototoestel betreft. Of men denkt dat je er een projectiel mee kan afvuren. Een canon is toch meer iets voor literaire types of historici. De meeste bèta's zijn daar te eigenwijs, te slordig en te lui voor. Ze lezen vaak ook liever strips of kijken alleen naar de plaatjes."

Maar dat de canon ook voor wetenschap nuttig kan zijn, bleek uit het initiatief van de Volkskrant dat aan de basis lag voor de cartoons van Fokke & Sukke. Het hele jaar 2007 werd er gewerkt aan een 'bètacanon', een lijst van vijftig onderwerpen uit de natuurwetenschappen die iedereen zou moeten kennen. De bètacanon stond onder toezicht van een commissie van acht hoogleraren, met Robbert Dijkgraaf als voorzitter. Het boek De bètacanon verscheen bij Meulenhoff.

Op 1 mei 2008 volgde Dijkgraaf Frits van Oostrom op als voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Academie voor Wetenschappen.

In het panel zitten:

Catherine Verfaillie, wereldvermaard stamcelonderzoekster

Salomon Kroonenberg, geoloog en bestseller auteur: De menselijke maat ? heeft vrij controversiële ideeen over het klimaatprobleem en het menselijke aandeel daarin. Was lid van de Bèta-commissie van de Volkskrant

Elisabeth Monard, secretaris-generaal van het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek Vlaanderen

Mark Nelissen, bekende gedragsbioloog van UA - bekend om zijn boeken voor een breed publiek: De bril van Darwin en De brein machine

Raf Scheers, hoofdredacteur EOS

Geerdt Machiels, wetenschapsjournalist, o.a. voor VRT

Frank Deconinck, VUB

Wim De Vos, KBIN, wetenschapscommunicator

Bart De Moor, ingenieur van KUL en adviseur op verscheidene kabinetten, grote voorstander van wetenschapspopularisering

Philippe Rousel, ingenieur van IMEC

In samenwerking met Bozar Literature