Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.
English version here
De Britse politiek verkeert in chaos door de Brexit-impasse. Sommige Brexiteers beginnen zich af te vragen of het nog wel zover komt. Wat zijn de opties? Vervolg op ons debat 'Brexit: overwinning voor de democratie?' uit 2016.
Een fel bediscussieerde mogelijkheid is ‘Remain and reform’: bij de EU blijven en democratische hervorming van binnenuit tot stand brengen. Maar is het wel democratisch verantwoord om de Brexit te annuleren? En is echte democratie op EU-niveau überhaupt wel haalbaar? Of hebben de Europese Verkiezingen van mei juist aangetoond dat Europa al op de goede weg is? Debat met o.a.:
Dit debat wordt georganiseerd door deBuren en The Academy of Ideas als satellietdebat van het festival The Battle of Ideas, dat jaarlijks plaatsvindt in The Barbican in Londen. deBuren is partner sinds 2013.
Voertaal: Engels. Tickets: 5 euro basisprijs | 3 euro reductieprijs (-26/65+/werkzoekenden).
Opleving van de EU?
Door de Brexit en de opkomst van populisme en nationalisme in Europa rees de afgelopen jaren de vraag of het Europese project wel zou overleven. Sinds kort is er weer wat optimisme, zo lijkt de grotere opkomst bij de Europese verkiezingen erop te wijzen dat steeds meer kiezers het Europees Parlement belangrijk vinden. Pro-Europese milieuactivisten behaalden een flinke winst en ook de ‘tradionele’ liberale en sociaal-democratische partijen presteerden goed. Eurosceptische, nationalistische en populistische partijen behaalden bij lange na niet de winst die eerder voorspeld was.
Adieu Spitzenkandidat
Voorstanders van de EU concludeerden dat de unie aan democratische legitimiteit had gewonnen. Critici wezen erop dat het Spitzenkandidat-systeem roemloos ten einde kwam. Niet de lijsttrekker van de grootste fractie in het Europees Parlement werd de nieuwe voorzitter van de Europese Commissie, in plaats daarvan besloten de ministers van de Europese Raad als vanouds achter gesloten deuren dat het Ursula von der Leyen moest worden.
Varoufakis en DiEM25
Desondanks denkt Yanis Varoufakis van de Beweging voor Democratie in Europa 2025 (DiEM25) dat burgergerichte ‘New Deal for Europe’ de EU kan omvormen tot een echte democratie. Een voorstel is bijvoorbeeld om het Europees Parlement toe te staan zelf wetten voor te stellen. DiEM25 heeft echter weinig electorale steun gekregen tijdens de Europese Verkiezingen. Betekent dit dat de kiezer niet gelooft in de mogelijkheid om de EU te hervormen? Of juist dat die vindt dat hervorming niet nodig is?
Eurosceptische partijen maken een draai
Een verrassende ontwikkeling was dat veel eurosceptische partijen tijdens de Europese verkiezingscampagne plots terughoudend bleken om aan te dringen op een breuk met de EU. Zoals een commentator het uitdrukte: ‘In plaats van te beloven om mensen tegen de Europese Unie te beschermen, beloven populisten nu dat de EU de mensen zal beschermen’. De inzet was geen Nexit, Frexit of Italexit meer, maar verandering vanuit de EU. De Italiaanse vice-premier Matteo Salvini vertolkte deze omslag door een 'Common-Sense Europe' te promoten: geen einde van de EU, maar een veranderde EU, een EU die zich meer richt op veiligheid, die de immigratie beter beheert en een 'natie eerst'-benadering van de economie hanteert.
Nationale soevereiniteit vs Europese Unie?
Wat verklaart deze verschuivingen en hoe belangrijk zijn ze? De alsmaar voortdurende Brexit-saga lijkt zeker een bewijs te vormen voor de onuitwarbare kluwen van problemen waarmee een staat die de EU wil verlaten te maken krijgt. Heeft de Brexit - en de mislukte poging van Griekenland in 2015 om zich te verzetten tegen het gezag van de EU/eurozone - een fatale klap toegebracht aan het idee van het ‘herstellen van nationale soevereiniteit’, om een veelgebruikte term van de ‘Leavers’ te citeren?
Kortom: is ‘remain and reform’ een levensvatbare optie voor Brexiteers, nu het verlaten van de EU op zo grote problemen stuit en het democratiseringsproces van de Unie op stoom lijkt te komen?
Politicoloog en antropoloog René Cuperus is Senior Associate Fellow bij Clingendael, Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen. Daarvoor was hij 'Scholar in Residence' bij de Strategie-unit van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken, waar hij werkte aan Europese integratie, Globalisering en de Populistische Backlash en China-EU/VS relaties. Cuperus is ook Research Fellow aan het Duitsland Instituut aan de Universiteit van Amsterdam, schreef tot voor kort een politieke column voor De Volkskrant, schrijft een blog voor Social Europe Journal, een online tijdschrift gekoppeld aan de London School of Economics (LSE). Hij publiceerde internationaal over Europese politiek en populisme. Cuperus was eerder directeur Internationale Betrekkingen bij de Wiardi Beckman Stichting, denktank van de PvdA.
Claire Fox is directeur van the Academy of Ideas, organisator van het jaarlijkse debatfestival The Battle of Ideas in Londen. Momenteel is ze in die functie met sabbatical, omdat ze in mei 2019 werd verkozen als lid van het Europees Parlement voor de Brexit Party. Fox is panellid bij het BBC Radio 4-programma The Moral Maze en is in de Britse media vaak aan het woord om commentaar te geven op ontwikkelingen op het gebied van cultuur, onderwijs, media en vrije meningsuiting (o.a. in Newsnight en Any Questions?). Claire is columniste voor TES (Times Educational Supplement) en MJ (Municipal Journal). Ze is auteur van o.a. een boek over vrije meningsuiting, onlangs opnieuw gepubliceerd als I STILL Find That Offensive! (Biteback, 2018). Claire is op bestuursniveau betrokken bij het internationale debatnetwerk Time To Talk, waar ook deBuren lid van is.
Erik Edman leidt het Brusselse kantoor van de door Yanis Varoufakis opgerichte politieke beweging DiEM25 (Democracy in Europe Movement 2025). Hij is daarnaast nationaal coördinator voor België. Eerder was hij campagneleider voor MeRA25, de nieuwe Griekse partij die door DiEM25 werd opgericht tijdens de Europese verkiezingen van mei 2019. Edman werkte voor een aantal in Brussel gevestigde NGO's, waaronder als projectmanager bij zowel Corporate Social Responsibility (CSR) Europe als de European Students’ Union (ESU). Erik studeerde Politieke Sociologie aan de London School of Economics (LSE) en geschiedenis aan de Universiteit van Exeter. Hij is Grieks en Zweeds, geboren en getogen in Athene.
Dave Sinardet is professor politieke wetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel alsook aan de Université Saint-Louis Bruxelles waar hij een vak in het Nederlands doceert. Zijn expertise ligt onder meer in nationalisme, federalisme, meertalige democratie en Belgische politiek, thema’s waarover hij publiceerde in diverse internationale wetenschappelijke tijdschriften en boeken. Hij schreef ook enkele bijdragen over de Europese publieke sfeer en het democratisch deficit van de EU en volgt de ontwikkelingen rond de Brexit van nabij op. Sinardet is tevens columnist. Sinds 2007 had hij achtereenvolgens een vaste column in alle Belgische kwaliteitskranten: De Standaard, De Morgen, De Tijd, Le Soir en La Libre Belgique. Sinds dit jaar schrijft hij een maandelijks essay in de weekendkrant van De Standaard. Ook door de buitenlandse pers wordt hij vaak geraadpleegd over zijn expertisedomeinen alsook over de Belgische politieke situatie.
Jacob Reynolds is partnerhips manager bij The Academy of Ideas. Eerder was Jacob consultant bij SHM, een strategiebureau. Hij studeerde filosofie aan St Cross College in Oxford en aan de Universiteit van Sheffield, en ontwikkelde daar een voorliefde voor politieke filosofie en in het bijzonder voor het oeuvre van Hannah Arendt. In Sheffield was hij samen met enkele vrienden initiator van The Sheffield Salon, gemodelleerd naar de Salons of Enlightenment Europe. Hij besteedt zijn vrije tijd aan het drinken van koffie en het bekvechten over filosofie.
Dit evenement vond plaats op woensdag 16 oktober 2019
deBuren, Leopoldstraat 6, Brussel
