Iran & Europa: kilte na de storm?

In juni 2009 werd Ahmadinejad herkozen als president van Iran. De aanhangers van Musavi betwisten de uitslag en beschuldigen Ahmadinejad van fraude. Hoewel de bloederigste demonstraties voorbij lijken te zijn, zijn de meningen over hoe Europa moet reageren op de Iraanse situatie verdeeld. Een debat met onder andere schrijver Shervin Nekuee (Eutopia en hoofdredacteur van TehranReview), Europarlementariër Annemie Neyts en Dirk-Jan van Baar (HP/de Tijd). Moderator: Jef Lambrecht.

De banden tussen Europa en Iran zijn al tijden kil. Iran weigert te stoppen met haar nucleaire programma, ondanks herhaaldelijke dreiging van nieuwe sancties tegen Iran. De rol van Iran als belangrijkste land in de regio is niet te onderschatten, en het Westen kijkt dan ook met argusogen naar een Iran dat onder leiding van de sterk anti-Amerikaanse en anti-Israëlische president Mahmoud Ahmadinejad wel eens goed op weg zou kunnen zijn om een kernwapen te ontwikkelen. In de resolutie van 10 februari 2010 sprak de EU als geheel haar bezorgdheid uit over de grootschalige schending van de mensenrechten in Iran – een situatie die sinds 2005 alleen maar verslechterd is, alsook het gebruik van geweld en executies bij de recente demonstraties tegen het regime van Ahmadinejad. Ten slotte is er een aanhoudende bezorgdheid vanuit Europa over de censuur op internet en televisie. Hoe kan Europa het beste omgaan met de recente problemen in Iran en de mogelijke nucleaire dreiging?

Voorstanders van harde sancties tegen Iran herinneren ons aan de eerdere sancties die allen niet geholpen hebben. Met praten alleen, zeggen zijn, zal Europa niets bereiken. De kwestie rond het vermeende militaire kernwapenprogramma van Iran houdt de internationale gemeenschap al ruim tien jaar in zijn greep. Westerse inspecteurs worden stelselmatig om de tuin geleid, en Iran weigert nog altijd openheid te geven. Daarnaast is er zeer waarschijnlijk gefraudeerd met de verkiezingen en is er onverantwoord hard opgetreden tegen de bevolking. Het is nu te laat voor onderhandelingen, vinden sommigen. Het is tijd voor actie. 

Tegenstanders van sancties zijn bang dat dergelijke sancties en een harde retoriek vooral nadelig zullen zijn voor de Iraanse bevolking.  Men vreest dat ze zullen worden uitgebuit om het economische falen van het bewind van Ahmadinejad te rechtvaardigen en als voorwendsel gebruikt zullen worden om de vrijheid van de bevolking in te perken. Ook een eventuele oorlog, zoals die in Irak, zou desastreus zijn voor de Iraanse bevolking in de eerste plaats.

Hoeveel zin hebben veroordelingen en uitingen van bezorgdheid over de schending van de mensenrechten? Hoe hard moeten eventuele sancties zijn? In hoeverre moeten wij bang zijn voor het Iranese nucleaire programma? Trekken de Europese leiders wel één sterke lijn naar Iran toe? Hoe vergelijkt deze situatie zich met die van Irak voor de oorlog? Kortom: hoe staat de verhouding tussen Europa en Iran er voor en hoe moeten we nu verder?

Dit debat is georganiseerd naar aanleiding van de reis die journaliste Ann De Craemer (°1981) en fotograaf Pieter-Jan De Pue (°1982) in opdracht van deBuren naar Iran  maakten om een reportage te maken over het dagelijkse leven in tijden van politieke veranderingen. Ze trokken van Teheran in het noorden naar Bandar Abbas in het zuiden, en nu heeft die reis haar neerslag gevonden in enerzijds een boek en anderzijds een fototentoonstelling. Beide werden op 25 maart gepresenteerd in het FotoMuseum in Antwerpen. 

[Hier leest u meer informatie over de reis van Ann en Pieter-Jan]

Het boek van Ann De Craemer heet Duizend-en-één dromen. Een reis langs de Trans-Iraanse Spoorlijn (Uitgeverij Lannoo) en is te koop bij de betere boekhandel, maar ook op de avond van het debat.

Jef Lambrecht: 'Onbevangen maar met bagage en kennis van de taal registreert Ann De Craemer de stemming in Iran.'

De tentoonstelling van Pieter-Jan De Pue heet Iran op de Grens en was te zien in het Fotomuseum te Antwerpen. Meer informatie kunt u [hier] vinden.

Foto's

Documenten

Lees hier een verslag van Baharak Bashar over het debat.