Brief uit Oostende #1

Beste Buren,

Weer eens thuis! Ik hou van Oostende. Een gevoel dat zelfs standhoudt, terwijl ik u schrijf vanuit een piepklein laboratorium waar men vermoedelijk de wansmaak heeft uitgevonden. Boven de deur prijkt in sierlijke letters ‘Résidence Chateau l’Hermitage’. Tijd dat men onderzoek doet naar de geestelijke gevolgen van de Belgische baksteenverslaving.  Er kan geen spuuglelijke chalet neergepoot worden of de grote bekentenisliteratuur druipt van de muren: Onze Droom, Onze Lust of, sterker nog, Dennenzicht te midden van de duinen. Ook de eigenaars van mijn piepklein vakantiestudiootje bij de jachthaven hebben bij de inrichting het beste van zichzelf gegeven. Ten behoeve van ons entertainment werd er een OH LA! van juli 2002 achtergelaten, een puzzel met een berglandschap in 3000 stukjes en viewmasters met alsnog onvindbare schijfjes. De gordijnen vloeken heerlijk met de bekleding van de slaapzetel. De verplichte nummers, de geborduurde zeemanskop en het perspectiefloos olieverfschilderij met woeste zee, zijn prominent aanwezig.  Er zitten ook nog overal matrassen verborgen, alleen de ruimte om ze neer te poten moet ik nog vinden. Ach, ik mag niet zeuren, ik heb onderdak en dat op strompelafstand van het kloppend hart van het Theater aan Zee-festival. De nu al legendarische Café Cour waar tot laat in de nacht muziek gemaakt en verbroederd wordt.

Bovendien helpt mijn behuizing om me in te leven in het thema van deze editie: ‘Migratie en identiteit’. Ik zou zeggen dat het nu eenmaal de ‘dada’ is van TAZ-gastcurator en Arsenaaldirecteur Michaël De Cock, maar in dit geval gebruikt men de minder frivole term engagement. Stokpaardje is dan weer zo doordraverig.  Maar het was wel Michaël die in 2007 relschopte door als ‘illegaal journalist’ incognito Freya Pirijns te vergezellen op haar tocht langs gesloten asielcentra. Vandaag kom je hier op alle locaties zijn nieuw boek Aller/Retour tegen, een reeks portretten van gelukszoekers met foto’s van Vanfleteren. Een van die persoonlijke verhalen ligt aan de basis van de nieuwe productie 'Haven 010'. Een coproductie  tussen Walpurgis en ’t Arsenaal in samenwerking met Union Suspecte. Op het eerste zicht een evenwichtige samenwerking. Het verhaal van een Marokkaan die via Oostende naar London wil. Helaas verschool hij zich in een vrachtwagen die landinwaarts rijdt in plaats van de oversteek maakt. Op een parking in Jabbeke maakt hij kennis met een trucker. De twee hebben hun eigen verhaal, hun eigen problematiek, maar toch ontstaat er een solidariteit die naar vriendschap ruikt, zelfs wanneer Mourade in een gesloten asielcentrum belandt.

Het originele videomateriaal van de echte vluchteling wordt afgewisseld met de theatrale vertaling ervan en muzikale intermezzo’s . Veel voorstelling rond een veelgehoord verhaal. Het klassieke epos van de onschuldige gelukszoeker die door de politie als wild wordt opgejaagd en als een misdadiger wordt opgesloten terwijl het enige delict het ontbreken van papieren blijkt. Mourade Zeguendi (Union Suspecte en ook gekend van Les Barons) en Ruud Gielens (Union Suspecte & KVS regisseur/acteur) zetten een ontroerend duo neer. Al was het alleen al omdat hun ware vriendschap doorschemert, het bovendien erg goede acteurs zijn  en ze qua fysionomie een even natuurlijk duo vormen als de moedige, kleine  Asterix en de gevoelige giga Obelix. Het enige wat ik in het goedbedoelde betoog van Michaël De Cock voor een menselijke benadering van asielzoekers  mis, is de nuance. Mij had het meer geraakt als de heiligverklaring minder eenduidig was. Niet zozeer van de verstekeling die niet met lege handen terug naar huis kan, maar van de trucker die hem uiteindelijk helpt. Ok, hij verbreekt alle contact met zijn zeurende moeder die hem nog steeds als een jongetje behandelt. We weten dat hij een echtscheiding achter de rug heeft en hij er op zijn job de brui aan geeft. Maar echt boeiend had ik het pas gevonden wanneer Michaël De Cock het publiek had opgezadeld met gemengde gevoelens rond deze helper in nood. Wanneer hij drijfveren achter dit  altruïsme ontmaskerde en de trucker bijvoorbeeld de Marokkaanse mankepoot helpt om zijn geweten te sussen. Voor mijn part had hij zijn eigen moeder geslagen of vermoord omdat ze hem geen geld wou geven. Wat moet een publiek vinden van een goedzak die tegelijk een beuzak blijkt te zijn? Zulke spanningen stemmen ons tot nadenken over standpunten.  Waarom krijgt de politie die dreigt de honden los te laten, geen menselijk gezicht? Alleen wanneer we in de verf zetten dat ieder van ons in staat is tot goed en kwaad, kennen we de complexiteit van het probleem.

Tijdens de voorstelling dwaalden mijn gedachten naar Al Galidi. Hij schreef voor deBuren een onthullend Radioboek over zijn aankomst als Irakees vluchteling op Schiphol. Ik herinnerde me dat het mij vooral trof hoe hij het absurde van de situatie in de verf zette. Hoe hij met humor de scherpste aanklacht ooit neerpende. En die humor mistte ik in 'Haven 010'. En daar kon de finale met  de rare disco-moves  van de verzamelde Oostendse illegalen niets aan veranderen. Maar je hoort me niet klagen. Het aangrijpen van het thema op zich in een stad die met een vluchtelingenpopulatie in transit kampt, is moedig. It’s the right thing to do. Bovendien bewijzen de volle zalen hier dat organisatoren die menen een louter op recreatie belust publiek te moeten plezieren met onuitstaanbaar lichtvoetig entertainment geen poot hebben om op te staan. Engagement trekt volk.

En nu beste Buren, is het uur aangebroken om  het Château l’Hermittage te ruilen voor het Café Cour waar op dit avondlijke uur de discussies verhit geserveerd worden.
Zonnige groeten uit O.

C.

PS: Haven010 is ook nog te zien tijdens de Zomer van Antwerpen.