Beste Bart Temmerman,

Geachte algemeen directeur Cultuurnet,


Beste Bart Temmerman,



Allereerst gefeliciteerd met het, ik citeer: ‘megasucces’ van UiTinVlaanderen.be. Ik ben ook blij dat De Morgen haar ingebakken cultuurpessimisme naast zich had neergelegd, om zo positief te berichten over de explosieve groei van uw bezoekersaantallen. Volgens het artikel spreken de cijfers voor zich. UiTinVlaanderen.be zou in vijf maanden tijd de resultaten van voorganger cultuurweb.be verdubbelen en maar liefst een miljoen unieke bezoekers per dag over de URL krijgen! Eerder in de kolommen werd er gewag gemaakt van vijf à zes duizend unieke bezoekers per dag voor cultuurweb.be. … Ik wil me niet opwerpen als rekenwonder, maar dit ruikt naar de vermenigvuldiging der vissen op de Bruiloft van Kana. Het ene wonder is nog niet geschied of uw mediamanager Peter Ploegaerts komt aanzetten met een apostolische uitspraak: ‘Het is misschien jammer maar “Cultuur” is nog steeds een term die mensen afschrikt, een “ver-van-mijn-bed-show” waar veel mensen niets mee te maken willen hebben.’ De labyrintallures van de oersite negerend, schrijft hij het nieuwe succes volledig toe aan de naamsverandering. Spijtig dat Nederland de Uitmarkt als term al bezigt, want ‘cultuurmarkt’ moet behoorlijk wat mensen afschrikken, toch?  Het voorbije weekend durfden slechts 190.000 moedigen de Antwerpse te binnenstad betreden – op risico tegen een podium te botsen. Om van het raadsel van de absolute uitverkoop van ‘Theater aan Zee’ nog te zwijgen. Waarde mijnheer  Temmerman , zou het kunnen dat uw medewerkers, al was het uit nobel protectionisme, een probleem zien waar er al even geen meer is?

Uw kerntaak was het meer mensen goesting geven in cultuur, wel als ik de horden bizons de ticketbalies en evenementen zie bestormen, is dit doel bereikt. Het gigantische cultuuraanbod ten spijt, zijn tickets al te vaak een schaars goed voor wie zich niet rept. Een evolutie die volgens mij eerder aan de media en de toegenomen communicatie vanuit de sector is toe te schrijven dan aan ludieke overheidscampagnes. Maar goed, we zijn er. Jan Fabre for Mickey Mouse, opera for dummies, cultuur voor de massa. Als ik baldadig was, zou ik suggereren dat het moment is aangebroken voor publiekswervende instellingen om zichzelf op te heffen. Een beetje zoals garnizoenen dat doen na een oorlog, en vakbonden dat voor mijn part mochten doen na de heiligverklaring van de werknemer. Maar die successite is nu een feit, u kan dat miljoen (?) unieke bezoekers per dag niet op hun honger laten zitten. Daarom pleit ik eerder voor een accentverschuiving, van mobilisatie naar educatie.

In tegenstelling tot wat Peter Ploegaerts beweert, is het begrip cultuur inmiddels zo uitgehold, dat het grote publiek de vruchten achteloos naar binnenwerkt alsof het hamburgers betrof. Dat kan een instituut dat zich cultuurmanagement specialist noemt toch niet ontgaan zijn. De drempels zijn niet meer. Alleen worden ze woordeloos beklommen. Zonder zich ook maar een vaag te stellen. Cultuur moet, cultuur is goed. De kritische geest beperkt zich tot logistieke ongemakken. Hoe was de voorstelling? ‘Bwa, de zetels zaten niet goed en achteraf was de auto weggesleept. We gaan toch liever naar een musical, daar is een gratis parking.’ Al putten makers zich uit in de constructie van dubbele bodems en ezelsbruggetjes naar de actualiteit, het publiek baggert vaak niet verder dan de diepgang vereist voor een platbodem. Een nevenwerking van de hersenspoeling die minister Bert Anciaux zaliger zijn bevolking had voorgeschreven. Wel, doe daar eens wat aan. Duiding NU! Debat, discussie van de verhitte soort, reflectie nu ook van de wakkere burger. Gooi eens een stok in het hoenderhok!

Die brave kalendercultuur brengt niets dan nodeloze mobiliteit met zich mee en vervelende komkommerberichten in de pers waarin recordcijfers de boventoon voeren. (Overigens, cijfers inzake internetprojecten zijn pas relevant wanneer je ze tegen het licht houdt van de algemene evolutie in het webgebruik.) Neem een voorbeeld aan de sportwereld. De woordenvloed die een banale voetbalmatch oplevert aan de togen van Vlaanderen is fenomenaal. Elke toeschouwer blijkt achteraf een beter strateeg dan de coach. En het is die discussie die ook in tijden van perfect digitaal beeld en comfortabele sofa’s nog steeds volk het stadion indrijft. Wie erbij was heeft meer recht van spreken.

Het kan alleen maar een kwestie zijn van wat knoppen omdraaien. Uitspraken van makers en andere adepten zoals ‘die mensen begrijpen het niet’ zodra iets niet goed bevonden wordt, of de nultolerantie voor schoppen tegen culturele heilige huisjes, moet maar eens gedaan zijn. Maak van die door culturo’s geminachte meute eindelijk een waardige sparringpartner. Vraag u af waarom geen enkele van uw miljoen surfers met de opmerking kwam dat de man op de UiT-campagneposter geen Bachpruik draagt zoals u suggereert, maar een regelrechte Händelcoupe heeft. Bach was minder frivool en waagde zich nooit aan haar dat tot over de schouders reikte. Händel daarentegen ging zich aan het hof maar al te graag te buiten aan extentions die halfweg de rug kwamen. Een verwarring die aan de persoonsverwisseling van Prince en Michael Jackson kan tippen. Educatie is een fijne kerntaak die nooit een einde kent. Ga ervoor. Maar fluister uw medewerkers in het oor, dat de drang tot jobbehoud niet mag leiden tot het terugdraaien van klokken en flagrant negeren van bepaalde realiteiten.

Durf uzelf heruit te vinden. Predik niet langer de angst voor cultuur. Dat is even nefast als het inblazen van de angst voor de vreemdeling door andere instituten. Leg een milde vorm van Tourette aan de dag, en haal de ‘Kunst’ weer uit de kast. De cultuurtoerist is er klaar voor, met K’s in alle maten.

Met welgemeende groet,

Chris Van Camp

Bedenkingen ingegeven door het verschijnen van een artikel van Sarah Theerlinckover UiT in Vlaanderen in De Morgen. (26-08-2009, p. 21)