dansers onder de maan, de maandans | Thom Wijenberg

dansers onder de maan, de maandans 

vanavond ziet Jacoba ze dansen 
onder donderdekens, het druppelende dak van pinablad 
 
ze is gewaarschuwd niet te komen 
't is niet voor haar ogen, aldus de sociëteitsdames met meer tijd op de tropen-tellers, dus sluit ze de luiken voor hun liederen, blijft in bed en hoopt op een zachte droom, een stoomboot die haar in het ochtendgloren afzet, aan het ochtendmaal met haar gouverneur-gemaal zal ze opgelucht verzuchten: weer een jaar gehoorzaamheid afgekocht  
 
zo moest het gaan 
maar de trommels, het rijzende wijsje van de loango tou-tou, o, zo ritmisch het tik-tik-tikken van de stokken op de kwakwabangi, het elfenbankje vanwaar Jacoba overdag de ossenkarren bekijkt, stofwolken die het hoefgetrappel log volgen en als verloren zielen door de straten van Paramaribo dolen – bijna is ze weggevlogen, dan 
 
tik tik tik, terug is het getik 
dat tergende getik op haar deur 
 
tikt door tot nieuwsgierigheid haar uit bed tilt  
onhandig kleedt ze zichzelf, de deskundige handen van het kamermeisje zijn immers vrijaf voor de viering, en na enkele tikken, tellen, doemt ze, bloeit ze vroegtijdig op in haar zondagsjurk, zoetroze op het nachtelijk toneel en ze vreest dat haar bleke aangezicht het licht vangt, de spot, en beschaamd schiet ze achter een staander met bloesem op haar wangen: faja lobi, pauwenkers, karmijnrood 
 
ze lijken niets te merken, de du-spelers  
of ze doen alsof en dansen ongedeerd door, zingen zoals Jacoba ze niet eerder zag doen, zij kent enkel de plantageliedjes, heimelijke hymnes gehoord op de inlandse excursies van haar echtgenoot, maar vannacht duwen en draaien ze als tollen, doldwaas zwellen ze op en spatten uit elkaar, donker, pretdronken, terwijl de trommels trommelen, tokkelen de stokken, tik tik tok 
 
ze roepen iets aan 
ze roepen iets op 
 
een afo, denkt Jacoba, een voorouder of een kracht 
machtig genoeg om de witte dwingeland te verbannen en ze voelt zich kleinwit zoals de geschonken parelknopjes die ze plots (schrik) ziet schitteren in de oren van de pikin mama, het moedertje dat op het toneel knielt bij de kownu en smeekt haar te halen, niet hier te laten in de broeierige bossen, alstublieft kownu, geef mijn geliefde thuis een prestigieuze post, prevelt de gouverneurs-vrouw, gespeeld door een zwarte dame met witte banden om de benen 
 
het lachen daarna hoort Jacoba niet 
of gebrul, als dat het is 
 
ze snapt nu waarom ze beter in bed was gebleven 
want eens zal haar zorgeloze leven overzee zinken, zullen de handen die haar nu dienen en dragen haar wegduwen, terug in het water vanwaar ze kwam en alsof ze een speelster in het spel is, de aflaw, flauwvalster, zakt ze ineen, ziet nog eenmaal de parels wit glimmen in die gekleurde lellen en hoe daarboven de maan doorkomt op het nachtdoek, boven het regenwoud plat als geknipt koolpapier, hoe klein dat wit lijkt in de grote, zwarte nacht