Bekentenissen van een kopie | Cesar Majorana

Bekentenissen van een kopie

Aanschouw de Nachtwacht, de macho van het Rijksmuseum. Zie de kleinere, completere kopie van de nachtwacht ernaast. Zij kijkt toe hoe die Nachtwacht gefotografeerd wordt, het hoogtepunt van iedere rondleiding is en het reisdoel van menig museumbezoek. Wat heeft zij je te vertellen? Als je bereid bent haar verhaal te horen, neem dan diep adem, en doe wat er van je gevraagd wordt.

Het is misschien een gekke vraag, maar zou je dichter bij me willen staan? Zodat je de textuur op mijn huid kunt zien, het reliëf op de randen van mijn lijst? Toe, kom dicht genoeg staan om mijn verflagen te ruiken.

Beeld je nu eens in dat je aan mij zit, de vezels van mijn huid raakt, je vingers langs de randen van mijn lijst haalt. Dat je voelt hoe ik mijn lak draag.

Ik ben zoals mijn voorganger, maar meer ... beschikbaar.

De mensen zeggen:
Achter iedere succesvolle man staat een ...

De mensen zeggen nooit:
De meeste vrouwen staan in de schaduw van een man.

Ik ben heus niet naïef. Ik snap best dat er verschillen zijn tussen schilderijen en hun kopie. Tussen man en vrouw. Een verschil is onder andere dat ik ooit heb gehuild, toen iemand zei dat ik de moeite waard was. Hij huilt liever niet in het openbaar.

Ook niet toen een man met een keukenmes voor hem stond, riep ‘ik ben de messias’ en het mes recht door zijn hart stak. Hij is groter dan dat. Hij dient zich staande te houden.

Hoe zeggen ze dat ook alweer?
Vrouwen rijpen als bier, mannen als wijn?

In ieder geval voelde niemand zich door de jaren heen geroepen om met een keukenmes in mij te snijden. Mijn grootste beschadiging is het constante besef dat niemand mij wil aanvallen. 

Ik lach als mensen vragen waarom ik zo boos kijk.

Ik vraag me af of ik een kopie ben van een origineel dat niet eens meer bestaat. Een masker waar niks achter schuilt.

Nu je toch hier staat heb je het vast gezien. Ik heb meer te bieden. Geef het maar toe. Ik zag je kijken en jij ziet het. De stroken links van me en boven me is hij verloren door de jaren. Jij ziet het toch? Ik ben niet ingekort en bijgeschaafd. De geschiedenis herhaalt zich nooit, maar wordt altijd ergens herboren. Komt terug in nieuwe vormen. Krijgt een masker op en draagt het verleden bij zich.

Kom nog één stapje dichterbij.
Raak mij aan.
Toe, ik smeek je. Kom dichterbij.
Raak mij aan.
En wees nu eerlijk.
Stel.

Stel dat je een mes hebt. Ik bedoel, dat zou kunnen, als je nu een mes in je handen had. Zou je het dan misschien in mij willen laten glijden? Mijn oppervlaktespanning willen breken? Vind je mij belangrijk genoeg voor een moorddaad?

Je kunt de kop van een kreeft heel precies doorboren met een mes, het leven er uit tikken, en hem koken zonder consequenties. Je kunt een gat slaan in de deur van je kamer, in een manische bui. Je kunt het behang van een muur trekken en brullen. Zonder consequenties. Maar verwacht niet dat je ooit een schilderij kunt aanvallen en zelf ongedeerd blijft.

Het zal goed voelen. Als een heroïsche daad. Alsof je een schatzoeker bent die op een fortuin stuit, wanneer je deze herhaling op pauze zet. Ik kan jou vereeuwigen, als jij mij van dezelfde eeuwigheid verlost. Je zult in dezelfde spot staan die al jaren op mij schijnt.

Iedereen wil in mij een kopie zien, maar ik kan je beloven dat een obsessie met het verleden niet gezond is.

Neem een ritje op deze attractie. Geniet van de lampjes. De lichten. Vertrouw niet wat er op de bordjes staat. Zet zelf het licht uit in deze zaal.

Kom bij me staan en steek je handen in de lucht.

Roep: ‘we zijn allemaal een kopie van iets groters.’

Steek dan het mes in me.

Oude werken, jonge schrijvers. De Eregalerij ongegendered
 

Jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten eeuwenoude topstukken spreken. In korte poëzievoordrachten en prozavertellingen laten zij je schilderijen van Frans Hals, Jan Steen en andere grootmeesters uit de 17e eeuw op een unieke manier beleven.

deBuren gaat sinds 2012 iedere zomer met een groep aanstormend schrijftalent uit de Lage Landen naar Parijs. Twee weken verblijven ze daar om over de grenzen heen elkaars werk en ideëen te leren kennen en aan nieuw materiaal te werken. De lichting van 2019 brengt een schilderij uit de Eregalerij van het Rijksmuseum op literaire wijze tot spreken in hun eigen artistieke taal. Onze vraag aan hen was even simpel als uitdagend. Schrijf een nieuwe tekst over een oud werk, vanuit één kernvraag: wat zie je als je door een genderbril naar deze schilderijen kijkt?

Tijdens de Nacht van de Geschiedenis bezetten de literaire talenten uit onze schrijfresidentie de Eregalerij in het Rijksmuseum waar de topstukken van de meesters van de zeventiende eeuw te zien zijn. Cesar Majorana schreef over het schilderij Kopie naar De Nachtwacht. Officieren en andere schutters van wijk II in Amsterdam onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburch (ca. 1642 - ca. 1655) toegeschreven aan Gerrit Lundens.

Je kunt deze verhalen, gedichten en reflecties ook lezen en beluisteren op de website van Maand van de Geschiedenis.