De zwijgimpuls van Radna Fabias

Sinds de publicatie van Habitus in februari 2018 zit Radna Fabias op een rollercoaster die maar niet lijkt te stoppen. Na jaren schrijven in de luwte, ver van het literaire circuit, werd ze plotseling naar het centrum ervan gekatapulteerd.

De vele reacties op haar debuut hebben haar vaak verrast, nog meer verbaasd en ook stil gemaakt; de snelheid waarmee het gebeurde nog meer. Gaandeweg verschoof de aandacht van het werk naar haar persoon zelf, een evolutie die ze zelf sterk relativeert: 'De blik van anderen op mijn werk en op mijn persoon zegt iets over de ander, niet alleen over mijn werk. Het zegt ook iets over de tijd waarin we leven, alsof de tijd tegen je praat.' 

De openhartigheid waarmee ze vertelde over de impact van het voorbije jaar en haar verlangen naar het opnieuw in stilte te kunnen schrijven, het gewoon kunnen zijn, geleid door het ritme van haar werkproces en niet door gewoel van buitenaf, maakte een diepe indruk op de residenten: 'De laatste tijd ben ik veel aan het reflecteren over wat er het voorbije jaar is gebeurd en over mijn zwijgimpuls. Er waren nog nooit zoveel publicatiemogelijkheden, maar ik voel op geen enkele manier de behoefte om op dit moment iets te delen.' 

De residenten nemen daarom zelf het woord. 

'Ik vond het fijn om een eerlijk gesprek te voeren. Je ziet vaak twee vormen van schrijverschap in de media naar voren komen: dat van de lijdende schrijver en dat van de succesvolle schrijver. Het was fijn om dat met de groep en Radna wat genuanceerder te benaderen en daarmee ook een stuk realistischer. Daarnaast herken ik mijn eigen proces en verzamelwoede in dat van Radna. Ik sprak tijdens de pauze even met haar en toen hebben we het gehad over hoe schrijven en het proces dat daaraan vooraf gaat ook wel een beetje een spelletje is. Het lucht me op dat iemand wier schrijfproces op het mijne lijkt dat zo stelt. Ik heb ook een nieuw mantra overgehouden aan het gesprek met Radna, namelijk: houd de ontvangst van een voorgaande tekst weg van je schrijftafel.'

'Wat ik meeneem, niet alleen naar de schrijftafel, is dat ik geen haast hoef te voelen om te moeten publiceren. Het is verleidelijk om als jonge schrijver te denken dat je die haast wel moet maken: als je net bent afgestudeerd of net een prijs hebt gewonnen heb je het idee dat je snel moet schakelen om niet vergeten te worden. Radna Fabias heeft echt haar tijd genomen. Ze is altijd zachtjes blijven schrijven maar heeft gewacht met publiceren tot ze haar werk echt af en goed genoeg vond.'

'Ik onthoud de manier waarop Radna schrijft: schrijven is niet alleen het typen, het zinnen maken, het is ook luisteren naar muziek, door foto's bladeren, opnames afspelen, gedichten van anderen lezen, beschrijvingen maken bij beelden. Zo'n brede opvatting van het schrijven heeft me geïnspireerd, en stiekem ook wel een beetje gerustgesteld. Ook als je in een uur maar één bruikbare zin, of zelfs maar één bruikbaar woord hebt gevonden, ben je met een waardevol proces bezig geweest.' 

'In haar spreken neemt ze de tijd. Dat doet ze ook in haar schrijven. Ze wachtte lang met publiceren. Met haar dichtbundel heeft ze aan een landschap gebouwd; ze wil niet dat er zomaar een gedicht uit dat landschap wordt gehaald, en wordt geïsoleerd op een andere plek. Je moet jezelf de vraag stellen of je aan een landschap werkt, of aan een gedicht, zei ze. Ik ben er zeker van dat die vraag mij lang gaat bijblijven.'

'Het inspireert me dat ze pas op latere leeftijd is gedebuteerd. Ze heeft er jaren over gedaan om geschikt materiaal te verzamelen en had absoluut geen haast om het uit te brengen. Ik vind het een geruststellende gedachte: je schrijft in de eerste plaats voor jezelf, en pas daarna voor een publiek, en dat niemand beter dan jijzelf weet wanneer je werk af is. '

'Ze is by far de meest interessante schrijver/dichter die ik tot nu heb mogen horen spreken en bevragen. Radna durfde zich kwetsbaar op te stellen tegenover een groepje jonge schrijvers, zocht constant naar de juiste woorden om haar gevoel, de ervaringen en de wijze lessen te beschrijven die overduidelijk een overweldigende indruk op haar hebben gemaakt het afgelopen anderhalf jaar. En dat nog steeds doen.'

Leestips!

• Radna Fabias raadt iedereen aan om de poëzie van Nederlands schrijver Bert Schierbeek te lezen en het hele oeuvre van de Franse schrijver Georges Perec.
• Radna Fabias was in maart 2019 te gast tijdens de leesclub van deBuren. Een verslag kan je nalezen in ons magazine. Daar vind je ook een reflectie van oud-stagiair Lorenz De Witte-Vroman, die zich verdiepte in de receptie van haar bundel.