Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.

De Hagenpreek, of de prediking van Johannes de Doper

Achttien jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs laten eeuwenoude artefacten spreken. Naomi Jacobs geeft een stem aan het jongste personage op een schilderij van Pieter Breughel de Jonge. 'Ik zit in m'n blootje bij mijn moeder op schoot, vind je ook niet dat ze een mooie hoed op heeft?'
Door Naomi Jacobs op 12 okt 2018
Tekst
Literatuur & taal
Wetenschap & geschiedenis
Schrijfresidentie Parijs
Pieter Brueghel de Jonge naar Pieter Bruegel de Oude, 'Hagenpreek, of de prediking van Johannes de Doper', ca. 1620. Musea Brugge © www.lukasweb.be - Art in Flanders vzw. Foto: Hugo Maertens

Tijdens de Nacht van de Geschiedenis draagt Naomi haar tekst live voor bij de 'Hagenpreek' van Pieter Brueghel de Jonge, in de expo '80 Jaar Oorlog' van het Rijksmuseum. Op 13 oktober staat zij op het podium bij Perdu tijdens Mais oui, Paris! in Amsterdam.

De Hagenpreek, of de prediking van Johannes de Doper

 

Je moet goed kijken om me te zien, ik ben welbeschouwd de kleinste hier. Ik zit in m'n blootje bij mijn moeder op schoot, vind je ook niet dat ze een mooie hoed op heeft? Mijn ouders zijn helemaal achteraan gaan zitten, met moeite kan ik horen wat Johannes de Doper vertelt. Mijn vader is vooral druk met het lezen van die mans hand. Mensen komen van ver om zich door mijn vader de waarheid te laten vertellen. Maar als ze nou eens wat zachter zouden praten, dan kon ik tenminste horen wat er vooraan wordt gezegd. Wat ik wél heb gehoord is dat er kerken zijn bestormd en beelden kapotgeslagen. Er is verandering op komst. Mijn moeder was niet de enige die dit jaar hoogzwanger begon. De tijd zélf is zwanger, van verandering.

 

Iedere geboorte markeert een nieuw begin, en niet alleen het daadwerkelijk ter-wereld-komen. Ook een kapot geslagen schilderij of een omvergeworpen beeld is als een geboorte waarmee een nieuw begin wordt ingeluid. Het nieuwe slaat in op de status quo. Het nieuwe vernietigt het oude. Het is een proces van voortdurende innovatie, creatieve destructie.

 

Hier, nu we luisteren naar onze prediker, veranderen de regels van wat mogelijk is. Als een wonder zullen zijn woorden iets teweegbrengen wat sterker is dan haar eigen oorzaak.

Mijn moeder kijkt er verwachtingsvol naar uit, naar de geboorte van een nieuwe tijd. 'Jouw toekomst is hoopvol', fluistert ze zachtjes in mijn oor als ze me te slapen legt. 'Jij, kleintje, zult bevrijd zijn van het juk van die Spaanse overheersers en hun hypocriete geloof.'

'Het nieuwe slaat in op de status quo. Het nieuwe vernietigt het oude. Het is een proces van voortdurende innovatie, creatieve destructie.'

 

Mijn vader is niet zo hoopvol, integendeel zelfs. Volgens hem brengt dit jaar ons chaos; vernielingen en gruwelijke moordpartijen. Het zal veel van de mensen die hier vandaag aanwezig zijn ten deel vallen. Sommigen zullen worden vermoord, anderen opgesloten. Een enkeling zal weten te vluchten en zijn tijd in ballingschap slijten. Mijn vader heeft altijd al een vooruitziende blik gehad. Daarom vragen ook zoveel mensen of hij hun hand wil lezen.

 

Hé wat doet die vieze hond daar? Waarom gaat dat beest op mijn vaders mantel zitten? Is dit misschien een donkere voorbode, die ons wijst op de hondse trouw van enkele hier aan het Spaanse gezag? Of suggereert dit beest soms dat mijn vader een valse waarzegger is? Gatver, wegwezen jij vies beest!


© Marianne Hommersom.

Naomi Jacobs

Naomi Jacobs (1990) promoveert op dit moment in techniekfilosofie aan de Technische Universiteit Eindhoven. Samen met filosofen Lisa Doeland en Elize de Mul schreef ze het boek Onszelf voorbij. Kijken naar wat we liever niet zien dat begin 2018 bij Uitgeverij Arbeiderspers is verschenen.

Oude werken, jonge schrijvers

 

Jonge Vlaamse en Nederlandse auteurs die eeuwenoude artefacten laten spreken. In korte poëzievoordrachten en prozavertellingen laten zij de unieke stemmen horen van kletterend wapentuig, ingetogen schilderingen en verrassende voorwerpen.

 

deBuren gaat sinds 2012 iedere zomer met een groep aanstormend schrijftalent uit de Lage Landen naar Parijs. Twee weken verblijven ze daar om over de grenzen heen elkaars werk en ideëen te leren kennen en aan nieuw materiaal te werken. De lichting van 2018 brengt een artefact uit de tentoonstelling over de Tachtigjarige Oorlog op literaire wijze tot spreken. Wat zie je door de ogen van de mensen aan de rand van een schilderij? Hoe klinkt de knal van een tiental kanonskogels en wat heeft het beulszwaard van Van Oldenbarnevelt ons te vertellen?

 

'De Hagenpreek, of de prediking van Johannes de Doper' verscheen 31 oktober op de tweetalige blog van de Franse Nederlanden / Les Pays-Bas Français onder de titel 'Le prêche en plein air, ou la prédication de Jean-Baptiste'.



Tijdens de Nacht van de Geschiedenis bezetten de literaire talenten uit onze schrijfresidentie de expo 80 Jaar Oorlog in het Rijksmuseum. Naomi Jacobs schreef over een schilderij van Pieter Brueghel de Jonge, dat te zien is in de zaal Chaos. 

 

 

Je hoort de verhalen, gedichten en reflecties ook elke doordeweekse oktoberavond in Nooit meer slapen en leest ze op de websites van Maand van de Geschiedenis en deBuren.

 

Vertel het verder: