Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.
Als opdracht voor onze vijfde Speech Battle moesten deelnemers een speech schrijven voor de Nederlandse premier van 2025, waarin ze drastische maatregelen aankondigt om de Lage Landen voor te bereiden op een onvermijdbare zeespiegelstijging.
Landgenoten,
Achter mij ziet u de zee, voor mij zie ik Nederland.
Achter ons zie ik een rijk verleden, waarin ons levenspeil steeg, maar óók het water.
Voor ons zie ik een toekomst die eveneens rijk zal zijn, en tegelijk duurzaam en klimaatneutraal.
Achter ons zien we verdrietig genoeg ook: de ramp, de vreselijke ramp die ons Waddengebied, precies een jaar geleden, is overkomen. En die we nimmer zullen vergeten.
Vóór mij zie ik: dat nooit, maar dan ook nooit en nooit weer.
Nóóit begint hier en vandaag, met het Plan Nieuw Atlantis.
Waarmee het roer om gaat: we gaan ons als land rigoureus aanpassen aan de steeds hogere zeespiegel.
Het is met de grootst mogelijke dank aan mijn collega-regeringsleiders in Europa dat ik het plan, dit gezamenlijke plan, presenteer.
Mijn collega’s doen dat, exact op dit uur U, met de plannen voor hun land, voor hun landgenoten.
Want vandaag zijn we in Europa één.
Één tegen het grillige water, dat steeds hoger komt en steeds dieper binnendringt.
Dat ons grondwater verzilt en onze drinkwatervoorziening bedreigt.
Dat vitale infrastructuur, zoals telecom, energie en IT in gevaar brengt.
Dat zelfs onze trotse hoofdstad, ooit gebouwd op palen, gevaarlijk kwetsbaar maakt.
En dat onze wadden en andere delen van Europa al zo enorm heeft gekweld.
De derde stap is het waarborgen van snelle en veilige evacuatie.
Landgenoten,
De eerste bouwsteen van het Plan Nieuw Atlantis is de verdediging op orde brengen.
We verhogen de dijken.
We bouwen nieuwe waterkeringen, tussen de Waddeneilanden.
We leggen kunstmatige eilanden aan voor de kust, om de golven te breken.
We verbeteren de afwatering in heel het land.
We geven rivieren meer ruimte en we creëren grotere uiterwaarden.
We gaan, en dat is stap twee van het plan, het land anders inrichten.
Mensen en bedrijven vertrekken al naar het oosten en zuiden van het land, dat we hierop gaan toerusten.
We verstrekken er bijzondere bouwvergunningen en –subsidies. We bouwen er sociale woningen bij.
We helpen vitale infrastructuur voor data, water en energie te verplaatsen.
Er gaan in Eindhoven experimenten van start met een nieuw financieel cluster, om te zien of dat levensvatbaar genoeg kan zijn als alternatief voor financiële bedrijven aan de Amsterdamse Zuidas.
De regering blijft in Den Haag, maar krijgt ook huisvesting in Utrecht.
En we werken versneld verder aan de vorming van de drijvende steden, waarvoor u zich al zo massaal heeft ingeschreven het afgelopen jaar.
De derde stap is het waarborgen van snelle en veilige evacuatie.
Gemeentes en provincies hebben het initiatief genomen de protocollen grondig te herzien.
We hebben communicatiesystemen nader doorgelicht op uitvalkansen en zullen deze hiervoor aanpassen.
Wij doen ook een simpel en praktisch beroep op u, burgers:
download de VR-app Nieuw Atlantis.
Check de gevolgen van noodweer en overstromingen op uw adres.
En check de lijst maatregelen die u kunt nemen.
Nu al, en bij acute nood.
We gaan een klimaatdienstplicht invoeren
Landgenoten,
Het zal u duidelijk zijn dat al deze acties niet vanzelf tot stand komen.
Ons land verbouwen betekent bergen werk.
Die gaan wij samen verzetten.
Op de arbeidsmarkt, in het verenigingsleven ook, dat zich al massaal aanbiedt.
De vele overzeese klimaatvluchtelingen die bij ons dankbaar onderdak vonden, dragen graag bij aan onze missie.
Nooddiensten en het leger staan 24/7 paraat.
Het plan kost veel geld.
Dat lenen we, tegen lage rentes. Er is bij geldverstrekkers groot geloof in onze toekomst.
We kunnen ook putten uit het Europese klimaatfonds.
Onze bevriende Europese lidstaten delen in ons lot, ook financieel.
Tegelijk zien we ons genoodzaakt tot een bijzondere maatregel: we gaan een klimaatdienstplicht invoeren.
Iedere gezonde burger tussen 18 en 25 jaar zal jaarlijks 120 uren diensten verlenen aan de opbouw van het nieuwe Nederland.
Daarnaast zijn we tot afspraken gekomen met de grote drie pensioenfondsen: ABP, PFZW en PFT.
Zij gaan substantieel investeren in bouwprojecten die onder het plan vallen.
De enige toekomst van Nederland en Europa begint hier, vandaag en met elkaar.
Landgenoten,
Het is met pijn in het hart dat het kabinet deze maatregelen aankondigt.
Ze grijpen in op mensenlevens, op families en buurten.
Op Holland als het kloppende hart van onze economie en samenleving, op Noord-Nederland als nuchtere bodem. En op de gebieden waar het drukker zal worden.
Maar het zou mij nog zoveel dieper raken als Nederland ten onder gaat aan koudwatervrees, kortzichtigheid en gemakzucht.
Als we de enige kans op een betere, waterproof toekomst laten liggen.
Als de Waddenramp, en het ontvallen van zoveel geliefden hierdoor, zinloos is geweest.
Samen met het kabinet sta ik achter dit plan, onze collega’s in onze bevriende Europese landen evenzo.
We moeten en gaan ons aanpassen, hier en nu.
We hebben één geluk: juist nu het water aan onze lippen staat, komen we in onze kracht.
Tweeduizend jaar lang heeft Nederland zich gevormd naar het water.
We worstelden tegen watersnood, maar kwamen altijd weer boven.
We bouwden polders, kanalen, dijken, waterkeringen, watermolens, afwateringssystemen, sloten, sluizen.
Water is waar onze samenleving op drijft. Water weerspiegelt onze beste eigenschappen.
Dat wij Nederlanders een vernuftig, ijverig en coöperatief volk zijn.
Dat wij een diep geworteld vermogen tot aanpassing en organisatie hebben – het polderen is ons in het bloed gaan zitten.
En daarom is er, beste landgenoten, waarlijk geen vezel in mij die er ook maar een seconde aan twijfelt dat we deze grootste natuurlijke uitdaging in onze vaderlandse geschiedenis gaan overwinnen.
Met een schuin oog kijk ik zelfs vooruit naar het Nederland aan de horizon.
Ik zie een prettig verbouwd Nederland, duurzaam tot en met.
We gaan ons spreiden over Nederland waardoor files afnemen en regio’s gaan bloeien.
We gaan nieuwe harmonie vinden tussen natuurrijk land en water.
We gaan de noordelijke zeeën bevaren, waar lucratieve handelsroutes openvallen.
We zullen als eerste land klimaatneutraal en klimaatadaptief worden.
We zullen daarin de lichtboei zijn voor de rest van de wereld, die een beroep op onze kennis en ervaringen zal doen, en onze export zal stuwen.
Kortom: klimaataanpassing is bijzonder kansrijk.
Wij Nederland, zullen ons oprichten. Wij Europa, zullen ons oprichten.
Al is er geen plan B.
De enige toekomst van Nederland en Europa begint hier, vandaag en met elkaar.
Strijdend voor, achter en op de dijken.
Dank u wel
Gelijn Werner (1981) is econoom bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Hier denkt, schrijft en adviseert hij bij de directie Algemene Economische Politiek over de invloed van digitalisering op de economie. Hiervoor werkte hij jarenlang bij het economisch vakblad ESB. Gelijn is medesamensteller van de Canon van de Economie, is mede-auteur van het boek en de training Zelf leren schrijven voor studenten economie en bedrijfskunde en schreef stukken en columns bij het FD.
