Speech Battle 2017 | Winnaar Dick Boersema

Beluister de winnende toespraak van Dick Boersema, voorgedragen door de Nederlandse premier van 2025, Thekla Reuten.

Beste Nederlanders,

Vannacht hebben velen van u de slaap niet kunnen vatten. Nederland bleef wakker onder de dreiging van een stormvloed.

Vanochtend om half drie heeft Rijkswaterstaat de stranden van Zuid-Holland afgesloten. Om vier uur zijn de Maeslantkering bij Hoek van Holland, de Hartelkering bij Spijkenisse en de Oosterscheldekering in Zeeland gesloten. Sinds 2007 was dit niet meer gebeurd.

Het directe gevaar is inmiddels geweken. Het waterpeil is gezakt, en de storm is gaan liggen.

Ik heb vanochtend poolshoogte genomen in Scheveningen. Ongetwijfeld hebt u de beelden gezien in het nieuws. Het zandstrand, veranderd in een kolkende en wervelende watermassa. Opgestuwd door de noordwestenwind sloeg het zeewater over de boulevard. Verderop, tussen Wassenaar en IJmuiden, zijn honderden meters duin afgekalfd.

We zijn een paar uur verder. De eerste kitesurfers wagen zich alweer op de golven. We spreken van geluk. Niemand is gewond geraakt, of erger. Ik dank alle hulpdiensten en vrijwilligers voor hun alertheid, voor hun actie en wens hen alvast een goede nachtrust.

Maar laten we onszelf niet in slaap sussen. Als wij morgen wakker worden, mag het geen dag als alle andere zijn. Want Nederland is vannacht ontsnapt aan een natuurramp. En dit was geen incident. Het KNMI neemt een gevaarlijke trend waar. De zee rukt op, rivieren treden buiten hun oevers en de ijskappen smelten steeds sneller.

Wetenschappers zijn het erover eens: als wij nu niets doen, staan grote delen van het Europese kustgebied over vijf jaar onder water. Het gevaar komt van drie kanten: zoet water uit de rivieren, zout water van de zee, en steeds heviger regenval uit de hemel. En precies waar die drie waterstromen samenkomen, ligt het deltagebied dat wij beter kennen als ons land, Nederland.

We zijn gewaarschuwd. We moeten nu grote maatregelen nemen om de klimaatverandering tegen te gaan en het water op afstand te houden.

‘Het braafste jongetje van de klas.’ In veel klimaatdiscussies werd dat de afgelopen jaren met afschuw gezegd. Het braafste jongetje van de klas. Dát mocht Nederland nooit worden. En dat ís Nederland ook nooit geworden. En vanavond voeg ik daaraan toe: dat hoeft Nederland ook niet te worden.

Ik zie een ander Nederland voor me. Niet het braafste, maar het slimste jongetje van de klas. Zo slim zelfs, dat het zonder veel moeite een paar klassen overslaat. En gek genoeg, daarvoor hoeft het niet eens in de boeken te duiken. Nee, Nederland moet zich weer concentreren op wat het verleerd is: zandkastelen bouwen.

Vanmorgen bekeek ik het overspoelde Scheveningse strand. En ik dacht terug aan de zomervakanties uit mijn jeugd. Met emmertjes en schepjes bouwden we complete forten. Als de zee dichterbij kwam, vergaten we alles om ons heen en schepten we driftig verder.

Wie kent niet die opwinding van de strijd tegen het opkomende water?  Vaak was het water ons de baas. Maar we werden steeds beter.

We leerden dat een zandkasteel sterker wordt als je hem nat maakt.

We leerden ook dat je niet te ver van de vloedlijn moet bouwen.

Maar wat we vooral leerden, is de betekenis van vereende krachten. We bouwden vriendschappen.

Landschapsarchitect Dirk Sijmons heeft ons erop gewezen dat dit gevoel van saamhorigheid, van samen zandkastelen bouwen, als een rode lijn door de geschiedenis van het Nederlandse landschap loopt. Het indijken van Nederland was een project van gezamenlijkheid. We spraken met elkaar af wie welk stuk dijk zou bouwen. En we konden elkaar aanspreken op het onderhoud. Zo ontstonden al in de dertiende eeuw de eerste waterschappen, een van de oudste samenwerkingsvormen in het bestuur van ons land.

Een van de hoogtepunten van deze geschiedenis van saamhorigheid zijn de Deltawerken, een van de zeven moderne wereldwonderen. Toen de Deltawerken af waren, was het alsof we ons lot in eigen handen hadden. Alsof we de natuurkrachten eindelijk hadden bedwongen met onze eigen technologie.

Maar de technologie helpt ons niet alleen het water te keren. Ze bracht ons ook de zeespiegelstijging.

Zo zijn we de ingenieurs geworden van onze eigen ondergang. En net als in een Griekse tragedie zagen we dat zelf niet gebeuren. We hoefden het ook niet te zien, want de energie van het verleden kwam vrijwel onzichtbaar tot ons.

We moeten onszelf niet langer bedriegen met fossiele energie. Laten we voor de energie van de toekomst zichtbare bakens bouwen. Dat zijn de daken die zullen glanzen van de zonnepanelen. Dat zijn de aardwarmtecentrales die zich zullen voegen in de stedelijke bebouwing. Dat zijn de windmolens die gezamenlijk in sierlijke guirlandes door onze polders slingeren.

Ook in het klein zult u bijdragen. Ieder huis heeft over vijf jaar zijn eigen energiecentrale. Afhankelijk van de ligging van uw huis komt die energie van de zon, van de wind of de warmte. Of van een combinatie daarvan. En al die kleine energiecentrales knopen we aan elkaar tot een fijnmazig netwerk. Want we kennen de betekenis van vereende krachten sinds we zandkastelen bouwen.

Nu het water steeds hoger komt, zullen we ook onze kust beter moeten beschermen.

En wat dat betreft zijn we al hard bezig om het slimste jongetje van de klas te worden.

In 2018 hebben we de Haringvliet op een kiertje gezet. Zalmen die de rivier willen opzwemmen, hoeven hun neus niet meer te stoten. En ja, er zwemt weer haring in het Haringvliet. Het natuurlijke verloop van eb en vloed is terug. Dat levert ons prachtige natuur op, maar ook veiligheid.

En niet ver hiervandaan ligt de Zandmotor, een kunstmatig schiereiland. Telkens wordt er zand van deze Zandmotor geslagen, en telkens spoelt dit zand elders aan de kust aan. Als bonus levert de Zandmotor ons fantastische natuur en recreatiemogelijkheden.

Bij de Zandmotor is de natuur zelf de aannemer geworden voor het onderhoud van onze kust.

We maken van de hele Nederlandse kust de komende jaren één Zandmotor. Onze waterkeringen zullen geen dammen meer zijn van beton en asfalt, die een harde lijn trekken tussen water en land, zoet en zout.

Nee, onze verdedigingsstrategie zal lijken op die van een elegante vechtsporter: bij elke aanval bewegen we mee. We bouwen een kust van zachte vormen en verende buffers. Waar het onderscheid tussen land en zee wegvalt. Zoals in de Waddenzee, ons geliefde werelderfgoed.

De natuur zal niet langer onze vijand zijn, maar onze bondgenoot.

Door het hele land krijgen rivieren weer de ruimte. De veengebieden in Nederland mogen als een droge spons weer gulzig water opzuigen. Het Nederlandse landschap krijgt weer kleur op zijn wangen. En elk type landschap krijgt zijn eigen vorm van landbouw.

De komende jaren zullen overal in Nederland bouwprojecten zichtbaar worden. De opwekking van energie en de kustverdediging wordt een ongekende banenmotor.

We bouwen samen zandkastelen voor de toekomst. Dat is onze bron van energie. Dat is onze bron van trots.

De andere finalisten Tycho Hoff & Gelijn Werner werden respectievelijk tweede en derde.