Sunnyside

Emma Lesuis stond afgelopen weekend op verschillende podia met haar theaterdocu Op die plaas over Zuid-Afrikaanse wijnboeren. Dat is Radio 1 en De Morgen niet ontgaan. Wij hebben nog een tekst achter de hand die Emma schreef als goede raad voor deBuren en die op de dag dat de zon weer is gaan schijnen perfect van pas komt: Sunnyside.

still uit City One Minutes Stellenbosch door Emma Lesuis

In Pretoria, Zuid-Afrika, verblijf ik een paar dagen bij Ralie, een vijfenzeventigjarige Afrikanervrouw. Ze woont in een ‘compound', een afgesloten terrein waar meerdere huizen op staan. Voor de compound staat met grote letters ‘Sunnyside'. Om Sunnyside te kunnen betreden, moet Ralie een code intoetsen en wachten tot het metershoge hek opengaat. In het hokje naast het hek zit bewaker Samy. ‘Hello Samy,' zegt Ralie altijd netjes.
      Als ze met haar kleine Hyundai het terrein oprijdt, moet ze eerst wachten tot het hek dichtgaat ‘want anders sluipen ze alsnog naar binnen' (met ‘ze' bedoelt Ralie inbrekers, verkrachters of moordenaars). Wanneer het hek gesloten is, rijdt ze door naar haar huis dat lijkt op al de andere huizen van Sunnyside. Met haar grote sleutelbos aan een touwtje maakt ze de buitenpoort open en de voordeur die op drie punten vergrendeld is.
      Twee weken geleden hadden Sunnysidetuinmannen ingebroken in een aantal Sunnysidehuizen. Ze hadden ongemerkt laptops, sieraden, geld en schoenen meegenomen. De oude versleten schoenen hadden ze in een van de huizen achtergelaten (wat dan wel weer grappig was). De week daarop kwamen de mannen terug om de tuinen verder te snoeien, zonder zich te bedenken dat de Sunnysidecamera's ze wel hadden opgemerkt.
     Toen ze zoals altijd achterin het bakkie het terrein opreden, deed bewaker Samy zijn taak en belde de politie. Heel Sunnyside stond op straat om het spektakel te aanschouwen en bij het hek werd onder luid applaus een bord geplaatst waarop in koeienletters: ‘INBREKERS IN HEGTENIS GENEEM!!!' stond geschreven.
      Buiten in de tuin met een kopje rooibosthee, vraag ik Ralie of ze zich nog wel veilig voelt in Sunnyside. ‘Niet echt,' zegt ze weifelend, terwijl ze aan het kruisje om haar nek frunnikt. Openhartig vertelt ze dat ze bang is voor ‘the blacks' die het land hebben overgenomen, bang dat ‘the blacks' de blanke mensen weg willen hebben, net als in Zimbabwe.
      Terwijl Ralie preekt over vroeger toen het allemaal beter was, schijnt het zonnetje in Sunnyside. Helaas vreet de Afrikaanse zon haar huid op en zit ze al jaren noodgedwongen in een hoekje van de tuin in de schaduw. Daar leest ze de krant en geeft hardop commentaar op de dubieuze praktijken van president Zuma. Er is toch niemand die haar hoort, want de tuin (die er dankzij de tuinmannen overigens stralend uitziet) is omgeven door hoge dikke muren.
      Ik zie weinig uitzicht in Sunnyside. Daarom zou ik Ralie best mee willen nemen naar mijn vrienden in Johannesburg en willen adviseren een zwart jongetje uit een township te adopteren. Maar ik doe het niet want ik ben te gast en wat weet ik er nou in haar Gods naam van?
      Zodra het begint te sluimeren, sluit Ralie alle ramen en deuren en gaat voor de televisie zitten met een bord eten op schoot en een glas zoete witte wijn. Gelukkig bestaat er Afrikaanstalige televisie die soapies en het nuus uitzendt en haar tenminste nog een beetje in contact brengt met de buitenwereld.

Emma Lesuis behaalde afgelopen schooljaar haar Master Woordkunst met een documentairevoorstelling over Zuid-Afrika. Voor citybooks maakte ze City One Minutes van Stellenbosch. In de zomer van 2014 reisde ze met Astrid Haerens door Burundi in het kader van het project beautysalons. In het voorjaar van 2015 zet Emma haar bijzondere documentaire theatervoorstelling Op die plaas ook bij deBuren op de planken.