Deze website wordt niet langer ondersteund in Internet Explorer. Update hier je browser voor een betere ervaring.
De jury: v.l.n.r. Steven Van Ammel, Marleen Bongers-Dek, Daphne Acoca, Willem Bongers-Dek, Wim Brands, Ruth San A Jong
Een van de juryleden – Steven Van Ammel, de ernstig ogende dubbelganger van Michael Moore op de foto's – zag nog kans een verslag op te tekenen over Qwerty & Azerty, de Grote Literaire Quiz van de Lage Landen in Antwerpen. Het verslag kunt u hier lezen.
Bij aankomst in Antwerpen meen ik al snel de eerste kandidaat te ontwaren. Die rijzige man met d'Artagnansnor bij het morsige Argentijnse restaurant daar, is dat niet eminent literator Ilja Leonard Pfeijffer? Of zie ik na het opstellen en bijschaven van de vragen nu werkelijk overal literatuur?
Wanneer ik na een meanderende wandeling door het stemmig verlichte schoolgebouw (de ideale setting overigens voor een duistere campusroman) de deelnemerslijst onder ogen krijg worden mijn vermoedens bevestigd; het zesde team op de lijst heet La Superba. Dit kan geen toeval zijn.
De deelnemerslijst leest zelf al als een literaire quiz en ik moet me bedwingen de antwoorden niet te roepen. De Coladrinkers (Jos Vandeloo!), De Kleurenvangers (Peter Verhelst!), GAFPA (Kaas van Elsschot!). Een enkel team lijkt zich van quiz te hebben vergist of niet te beseffen dat het vanavond over Nederlandstalige literatuur zal gaan. De Loslippigen, is dat geen verwijzing naar De loslippige sieraden van Diderot? Het blijkt het team van de fanatieke francofiel Bart Van Loo, toch ook een niet te negeren literatuurkenner.
Onder de kandidaten herken ik boekhandelaars, schrijvers, antiquaren, bibliothecarissen, leraren en literatuurprofessoren. Dit wordt spannend. 
Na een jolige introductie door presentator Warre Borgmans gaan we van start. De eerste vraag, over het recente boekenweekgeschenk van Tommy Wieringa, tovert een brede glimlach op eenieders gezicht. Een weggever, zoveel is duidelijk. Maar al bij het corrigeren van de antwoorden van ronde 1 wordt duidelijk waar mogelijk het schoentje zal gaan wringen. Haast elk team kent de Belgische Dichter des Vaderlands (Charles Ducal), maar wie is ook alweer de Nederlandse? (Anne Vegter).
Het is mijn eerste deelname aan een quiz en meteen als jurylid. Vanuit deze comfortabele positie observeer ik de homo ludens (Huizinga!) in al zijn ernst. Verbeten blik, gespannen schouders, knagend op de pen, zuchtend en samenzweerderig kwebbelend. Het spel wordt ernstig gespeeld en iedereen heeft zo zijn tactiek. Ruth Joos en haar Snoodaards der Letteren gillen de antwoorden haast door de zaal; zijn deze voormalige winnaars zegezeker of zijn het de zenuwen?
Tijdens de pauze krijgen de teams een tussenstand te zien. De Blote Marcels staan aan de leiding, gevolgd door De Snoodaards der Letteren en Planeet Literatuur (Giphart!). Er volgt een bijkomende les in groepspsychologie. Ik zie verbeten blikken bij de kanshebbers en gelaten vrolijkheid bij de kanslozen. De koplopers wanen zich zeker van een finaleplaats en laten het bier aanrukken, de achtervolgers schuiven voorlopig de glazen wijn nog even aan de kant.
Er wordt op hoog niveau verder gespeeld. De vier romans die Jan Wolkers publiceerde voor Turks Fruit? De correcte antwoorden komen vlot binnen. Welke toondichter schreef Lieve Lumumba? De jury knikt welwillend bij het lezen van alle correcte antwoorden (Jan De Wilde) en licht onthutst naar die enkeling die meende dat het Toon Hermans was.
Bij de finale puntentelling komen koplopers en kanshebbers nog voor een verrassing te staan. Vanuit de zesde positie weet team GAFPA de koplopers in te halen en de quiz te winnen! De Blote Marcels worden tweede en ook de derde plaats blijkt een verrassing. Nummer vijf tijdens de pauze, maar nu toch een podiumplaats: La Superba!
Ilja Leonard Pfeijffer zag ik niet meer terug die avond, ben ik dan toch geheel verliteratuurd? Achter team La Superba bleek boekhandel De Zondvloed schuil te gaan.
Bij de verbroedering tussen jury- en teamleden na de quiz wordt een en ander uitgesproken. Moeilijke vragen worden geloofd, foute antwoorden grootmoedig weggelachen. En we komen het geheim te weten van het winnende team: GAFPA blijkt het enige team dat uit Vlamingen èn Nederlanders bestaat. Het lijkt logisch, zo'n team samenstellen voor de Grote Literaire Quiz der Lage Landen.
Een laatste vraag nog, van een uitgeputte teamspeler. Of er in die laatste rondes niet iets teveel vragen werden gesteld over onbekende jonge Nederlandse dichteressen?
De jury knikt begripvol maar weet: die namen vergeten de deelnemers nooit meer. En zeg nu zelf: onbekende jonge Nederlandse dichteressen onder de aandacht brengen van de Vlaamse lezer, is dat niet de kerntaak van deBuren?
Steven Van Ammel heeft een lange staat van dienst als boekhandelaar. Hij werkte voor grote ketens en zelfstandige boekhandels, tijdens een lost weekend dat enkele jaren mocht duren bestierde hij het antiquariaat Rosencrantz & Guildenstern in Antwerpen. Sinds 2009 is hij boekhandelaar bij Passa Porta.
Foto's © Marianne Hommersom
