Spreken ze Chinees in het Palais de Tokyo?
Geschreven door Yannick Dekeukelaere op 21 januari 2015
Tijdens de residentie in Parijs bezoekt Yannick Dekeukelaere het Palais de Tokyo. Ter plaatse ontdekt hij dat dit noch een paleis, noch Japans is. Van hedendaagse kunst heeft hij, kortom, weinig kaas gegeten. 'Blijkbaar is die felle sticker die ik bij de kassa kreeg geen funky souvenir maar een betalingsbewijs dat je op moet kleven.'
Op 31 januari staat Yannick op het podium tijdens Mais oui, Paris! in de Brakke Grond. Ook naar Parijs? Schrijf je in voor de residentie in 2015!
Dit is wat ik weet van kunst. Ik waardeer de oude meesters om hun techniek en bewonder de grensverleggende impressionisten. Ook met de hype omtrent naoorlogse kunstenaars ben ik mee, met dank aan de cultuurbijlages. Maar na 1980 houdt het op. Daarna begrijp ik het niet meer – alle colleges over postmodernisme ten spijt.
Het ligt natuurlijk aan mij, maar wanneer hedendaagse kunst te abstract wordt, ontmantel ik haar met een sarcastische opmerking. 'De positionering van die keien is bril-jant,' fluister ik dan met professorenstem. Of ik neem mijn bril in mijn hand, wijs ermee door de ruimte en zeg hoe (pauze) verfrissend het is dat die bol wol he-le-maal werd uitgerold. Laat het duidelijk zijn dat ik weinig zinnigs heb te vertellen en al zeker niet over hedendaagse kunst. Toen mij werd gevraagd te schrijven over het Palais de Tokyo was mijn eerste gedachte dat ik niet zo gek veel weet over Japan.
Het paleis heeft echter niets met het land van de rijzende zon te maken. Bovendien is het ook geen paleis. Het heeft sinds 1937 altijd gewoon 'museum van dit' of 'museum van dat' geheten tot het in 2002 plots Palais de Tokyo / Site de création contemporaine werd. Een hele mond vol, maar over die naam is goed nagedacht. Denk ik. Zo voorkomt ‘contemporaine’ dat diehard Rogier van der Weyden-fans tevergeefs van over de hele wereld naar Parijs afzakken, gewoon omdat ze niet op de hoogte zijn van het hedendaagse karakter van de instelling.
‘Tokyo’ vat dan weer vlot de wereldgeschiedenis van de twintigste eeuw samen. Het verwijst namelijk naar de laan die het Palais van de Seine scheidt en niet toevallig van 1918 tot 1945 Avenue de Tokyo heette. Dat lijkt misschien nog steeds wat willekeurig, maar anno 2002 was het Kyoto der dyslectici the next best thing. Er was het WK voetbal in Japan en Zuid-Korea en een jaar later kwam Lost in Translation uit. Zo bekeken kon het dus niet anders of de Site de création contemporaine moest de naam Palais de Tokyo krijgen. Ook al is het geen paleis. En ligt het aan de Avenue de New York. Bovendien maakt de instelling zich zo meteen interessant en kan de leek nog voor hij een werk heeft gezien niet meer volgen. Mission accomplished, zeggen ze dan.
Ik heb dus schrik dat ik niet zal begrijpen wat zich in dat paleis van hedendaagse kunst afspeelt. Bovendien zit ik met een Guggenheim-complex sinds ik eens drie uur in hun New Yorkse filiaal doorbracht dat van onder tot boven was gevuld met perfect gepositioneerde Koreaanse keien. Dagen ben ik er ziek van geweest – liters therapeutische Pabst Blue Ribbon werden aangerukt.
Illustratie © Josse Blase
Hier in Parijs blijkt mijn angst terecht, aangezien de verwarring letterlijk aan de inkom van het Palais begint. Het strakke gebouw, dat uit een schilderij van Giorgio De Chirico lijkt te komen, bestaat uit twee vleugels, waarvan het Palais de Tokyo enkel de westelijke bestrijkt. Uiteraard wandel ik de oostelijke binnen, waarin het Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris huist. De geüniformeerde buitenwipper wijst me zuchtend naar de andere kant. De helft van zijn gesprekken moet met toeristen zijn die vragen welk museum waar is. De andere helft is: 'Bonjour, kan u uw tas even openmaken.'
Dat is alleszins wat zijn collega aan de overkant me vraagt. Ik laat hem de inhoud van mijn rugzak zien en overhandig hem mijn zakmes. Niet dat er binnen dure doeken hangen die ik kan beschadigen – dit is het Orsay niet – maar ik zou niet de eerste zijn bij wie de complexiteit van een werk tot een wanhoopsdaad leidt.
Nadat ik op schoorvoetend vertoon van mijn perskaart een gratis ticket heb gekregen, stap ik richting een zwarte bank waar ik me mentaal op de tentoonstelling wil voorbereiden. Vijf passen verder word ik echter tegengehouden door een suppoost die naar mijn borst wijst en vervolgens snel met een vinger op de zijne trommelt. Blijkbaar is die felle sticker die ik bij de kassa kreeg geen funky souvenier maar een betalingsbewijs dat je op moet kleven. Helaas heb ik de sticker uit onwetendheid al op de achterkant van het expositieboekje geplakt, zodat ik het telkens wanneer ik een suppoost kruis in de lucht moet steken. Een gebaar waaruit opnieuw en opnieuw blijkt dat ik behalve de kunst hier ook het ticketsysteem niet begrijp. Zelfs de zaalwachters, die hier slechts dankzij de willekeur van het uitzendkantoor rondlopen, kijken me aan alsof ik een streaker ben op het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker. Stomme sticker.
Op de zwarte bank lees ik in het expositieboekje dat het Palais de Tokyo geen vaste collectie heeft en dat de huidige tentoonstelling L’état du ciel heet, Partie 3. De eerste twee delen heb ik dus gemist. Van een slechte start gesproken.
Met klamme handen begeef ik me naar waar volgens de plattegrond het eerste werk hangt. In een hoek van de ruime inkomhal lees ik boven een gekke lamp en een even vreemde zetel in grote zwarte letters Nouvelles histoires de fantômes - Georges Didi-Huberman et Arno Gisinger. Zouden dat artiestennamen zijn? Ook ik was vast een kosmopolitische kunstenaar geworden, moest ik Georges Didi-Huberman hebben geheten, maar nee, ik heet Yannick Dekeukelaere en met zo’n naam val je nog niet op in de gemeentelijke tekenschool van Zwijndrecht. Laat staan dat ik iets zou begrijpen van de tekst die het werk van Didi en Arno begeleidt:
"Nouvelles histoires de fantômes est une installation bouleversante conçue par Georges Didi-Huberman et Arno Gisinger d’après le légendaire Atlas Mnémosyne de l’historien de l’art du début du XXe siècle Aby Warburg. Ce qui en résulte n’est sans doute pas une exposition, n’est sans doute pas une œuvre au sens traditionnel, mais, en une forme qui n’existait pas, la présentation d’une méditation incomparable."
Ik kijk naar de gekke lamp en de zetel in de hoek van de witte zaal, dan naar de tekst, dan weer naar de gekke lamp en de stoel. Atlas Mnémosyne. Réflexion méthodique sur l’art. Les destins fantomatiques des images. Die lamp. Die stoel. Tien minuten gaan voorbij. Wat is dit? Dan zie ik in de duistere doorgang verderop een bordje staan. 'The exhibition Nouvelle histoires de fantômes is closed for the moment. Thanks for your comprehension.' Ik loop rood aan en vlucht snel weg richting uitgang.
Enkele dagen later denk ik aan mijn geliefde impressionisten en het aanvankelijke onbegrip bij hun behoudsgezinde tijdgenoten. Ik schaam me wanneer ik besef dat ik vandaag zo’n behoudsgezinde tijdgenoot ben en dat pubers over honderd jaar dus mij en mijn angst zullen minachten wanneer ze over de kunst van vandaag leren. Daarom moet ik met goede moed en open geest terug naar de kunst van het Palais de Tokyo, zonder me door de context te laten intimideren.
Die namiddag nog flaneer ik als een habitué fluitend over de Avenue de New York naar de juiste vleugel van het Palais. Aan de deur geef ik vanzelf mijn zakmes af en aan de kassa toon ik mijn perskaart alsof ik een FBI-agent ben. Felle sticker op de borst. Knipoog naar de suppoost. Hallo, Tokyo.
Het Palais is echter een boek dat zich moeilijk laat lezen. Zo blijf ik te lang gapen naar een metershoog paneel met ‘Nike Sports Bra’ erop. Tot het door twee werkmannen wordt weggedragen naar een plek waar het wel steek houdt. In een donkere zaal sta ik dan weer geduldig naar een leeg projectiescherm te staren terwijl de manische monoloog van Ed Atkins animatiefilm Bastards door de boxen galmt. Een suppoost voegt zich bij me, kijkt me vragend aan en schakelt dan met een afstandbediening de projector boven mijn hoofd in.
Een ondersteboven zicht op zee, een stel klokken uit de jaren tachtig en een documentaire zonder voice-over volgen. Ik kom een gong tegen, sla erop en haast me naar een andere zaal wanneer die veel te luid klinkt. Ik volg het geluid van boormachines en sloophamers naar een verdieping lager, waar een zaal ter grootte van een ondergrondse parking voor de helft bouwwerf is en voor de andere helft een apocalyptische expositie getiteld Aujourd’hui le monde est mort.
Ik loop rond in een droomwereld die geen steek houdt en hoop dat hij blijft duren. In een uithoek van de bouwwerf bots ik op een spiegelwand met daarin een deur naar een luxueus restaurant dat Monsieur Bleu heet. Er komt een Aziatische vrouw in blauwe jurk uit die beleefd glimlacht en verderop in een andere deuropening verdwijnt. Ik volg haar en klim in een vervallen trappenhal tot ik op de bovenste verdieping uitkom bij een verlaten bureau. Stapels boeken en papieren liggen er door elkaar alsof er een windhoos is gepasseerd. Het zijn kladjes voor kunstboeken, begeleidende teksten, museumgidsen. Dit is de pretentieuze bureaucratie van de droomfabriek. Ik probeer de teksten te ontcijferen, maar ze zijn onbegrijpelijk.
Enkele papieren waaien op. Achter me valt een deur dicht. Ik draai me om en zie de vrouw in de blauwe jurk. ‘Bonjour,’ zeg ik.
‘Nǐ hǎo,’ zegt zij.
foto Yannick © Marianne Hommersom
Meer weten over het residentieproject van deBuren? Klik hier.
Benieuwd wat de medereizigers van Yannick schreven in Parijs? Klik hier.
Yannick schreef ook: Café de Paris - Toerist zoekt onbeleefde ober
Dit artikel ontstond op basis van een residentieproject van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren in samenwerking met de Stichting Biermans-Lapôtre.
Dit verhaal werd gepubliceerd door hard//hoofd (08.01.2015)
Reageer
Velden gemarkeerd met een sterretje zijn verplicht.
Gerelateerd
Ontmoetingen Troost: De Parijs-editie
Literatuur De Literaire Loketten: Rechtstreeks uit Parijs
Literatuur Mais oui, Paris! in de Brakke Grond
Schrijversresidentie Parijs Café de Paris - Toerist zoekt onbeleefde ober
Schrijversresidentie Parijs Senza Parole
Schrijversresidentie Parijs Que ch tu?
Schrijversresidentie Parijs Kraak met smaak. Post-squart biedt ruimte aan Parijse kunstenaars
Nieuws Oproep: wie gaat er mee naar Parijs?
Schrijversresidentie Parijs Tes op de golf
Schrijversresidentie Parijs Stadswolven
Schrijversresidentie Parijs De flaneur sleept niet met zijn voeten
Schrijversresidentie Parijs Très cool cuisine
Schrijversresidentie Parijs precisie
Schrijversresidentie Parijs Cult, romantiek en wishful thinking in Musée national Eugène Delacroix
Schrijversresidentie Parijs Château Rouge
Schrijversresidentie Parijs Brief aan mijn tandarts
Schrijversresidentie Parijs Parijs: een liefdesgeschiedenis?
Schrijversresidentie Parijs Voorbij de klif. Korte knipsels uit een langdradig in memoriam
Schrijversresidentie Parijs That person
Schrijversresidentie Parijs Berichten uit Parijs: een overzicht
Schrijversresidentie Parijs Meer seks, drugs en rock & roll!
Schrijversresidentie Parijs L'erouv d'Anvers
Schrijversresidentie Parijs De stad die ophield en verdween
Schrijversresidentie Parijs Op zoek naar de commissaris - Het Parijs van Maigret
Schrijversresidentie Parijs Les enfants de Paris
Schrijversresidentie Parijs De zwarte non van Moret
Schrijversresidentie Parijs De vrouw met het masker
Schrijversresidentie Parijs Meerminners in Parijs
Schrijversresidentie Parijs Ik droom van een stad
Schrijversresidentie Parijs 'Over vijf minuten zal je mij zoenen'
Schrijversresidentie Parijs Schoonheid met een prijskaartje
Schrijversresidentie Parijs Hier zijn dan de haaien
Schrijversresidentie Parijs Bill Viola - gedichten
Schrijversresidentie Parijs Wachten op Rubens
Schrijversresidentie Parijs Dit is geen dagboek
Schrijversresidentie Parijs Muziek in het museum
Schrijversresidentie Parijs Het hol van de Tijger
Schrijversresidentie Parijs Een klein wolkje van onzinnigheid: over beelden en herinneringen
Schrijversresidentie Parijs Massage Balzac
Schrijversresidentie Parijs 9 tips tegen eenzaamheid in een miljoenenstad
Schrijversresidentie Parijs Niet in de verte. Oorlogsscènes
Schrijversresidentie Parijs Walvissen in kleine broekjes
Schrijversresidentie Parijs Afscheid
Schrijversresidentie Parijs Zadelpijn
Schrijversresidentie Parijs Dichter in digitale tijden: 'Mijn werk is meer vrijen dan neuken'
Schrijversresidentie Parijs Archief van de planeet
Schrijversresidentie Parijs Elke avond oh la la
Schrijversresidentie Parijs Galerie d'Anatomie Comparée et Panteologie. Gedichten
Schrijversresidentie Parijs Ratjetoe van goede bedoelingen
Schrijversresidentie Parijs Een binnenplaats - Hôtel Dieu
Schrijversresidentie Parijs Over een jeugdliefde, aura's, butsen en bulten - Rodin en Mueck
Schrijversresidentie Parijs Minuit, Paris s'éveille - nachtwandelingen
Schrijversresidentie Parijs Ziekenbezoek
Schrijversresidentie Parijs Leven als Lucebert in Parijs
Schrijversresidentie Parijs We will fix it with computer
Schrijversresidentie Parijs Radiodocu: Voltaire's liefste wetenschapper
Schrijversresidentie Parijs La Goutte d'Or: de blik van een ander
Schrijversresidentie Parijs Een ongemakkelijke expeditie
Schrijversresidentie Parijs Poëzie bij het Mémorial de la Shoah
Schrijversresidentie Parijs Correspondance métro
Schrijversresidentie Parijs Over valse krokodillen, Marokkaanse lederwaren en een vleugje nostalgi…
Schrijversresidentie Parijs Van de Maaneilanden tot La Courneuve: een ballingenparcours
Schrijversresidentie Parijs Maison Européenne de la Photographie | De mer à boire van het MEP
Schrijversresidentie Parijs Voor Le Bataclan
Schrijversresidentie Parijs Noachs Ark
Schrijversresidentie Parijs De ziel van Montmartre
Nieuws Zondag op de radio: liefde en vriendschap zonder woorden
Schrijversresidentie Parijs Columns uit Parijs door Simone van Saarloos
Schrijversresidentie Parijs La BnF
Schrijversresidentie Parijs De kwalen van de zonnekoning
Schrijversresidentie Parijs De roof van de Maashagedis
Schrijversresidentie Parijs Si vite, si loin, silence
Schrijversresidentie Parijs Dérive d'été
Nieuws deBuren zoekt jong schrijftalent
Schrijversresidentie Parijs Rechtdoor maar weer
Schrijversresidentie Parijs Musée Dupuytren
Schrijversresidentie Parijs Kinderen van kristal en een chique wc
Schrijversresidentie Parijs Ode | Een brutaal lange adem
Schrijversresidentie Parijs In beeld: vijf jaar met schrijvers naar Parijs
Schrijversresidentie Parijs VIDEO: Maud Vanhauwaert over Parijs
Schrijversresidentie Parijs De ontdekking van kleur
Nieuws Jonge mensen, grote kansen
Schrijversresidentie Parijs The origin of spaces | Visual Poem
Nieuws OPROEP | deBuren zoekt jong schrijftalent
Schrijversresidentie Parijs Jelko Arts | Bang zijn en nauwkeurig blijven
Nieuws Fototentoonstelling: Et dans ce cas seulement
Schrijversresidentie Parijs Vergeten kunstenaars (Over faam en vergankelijkheid in Parijs)
Schrijversresidentie Parijs Amour Moderne
Schrijversresidentie Parijs Trapsgewijs
Schrijversresidentie Parijs Tourscherven
Schrijversresidentie Parijs Kraaien
Schrijversresidentie Parijs Na 11 januari: samenwerking tussen religies
Schrijversresidentie Parijs De pornografische ritmes van de Sacre
Schrijversresidentie Parijs deredactie.be bericht over Parijs | Parijs: een goede minnaar
Nieuws Musée Dupuytren: alles dat afwijkt van het normale. Beluister de radio…
Schrijversresidentie Parijs Ode | Staal en lucht
Schrijversresidentie Parijs Oud-Parijsgangers doen straffe dingen
Schrijversresidentie Parijs Een zwarte loge
Schrijversresidentie Parijs Tot de laatsten van ons vielen
Blog Chagrin d'amour in Parijs
Schrijversresidentie Parijs Poppers in Parijs
Nieuws OPROEP: jong schrijftalent gezocht!
Schrijversresidentie Parijs 5 jaar schrijfresidentie in Parijs: een dwarsdoorsnede
Schrijversresidentie Parijs Op stoel BD1 bij Viktor & Rolf
Nieuws Jong schrijftalent trekt naar Parijs
Schrijversresidentie Parijs You are here
Schrijversresidentie Parijs Ode aan Henri Matisse
Schrijversresidentie Parijs Pekelzondag
Schrijversresidentie Parijs Een goed excuus
Schrijversresidentie Parijs Rue des Rosiers
Schrijversresidentie Parijs Spoorloos: Rubens en Van Dyck
Schrijversresidentie Parijs Cinefiele pelgrimage in Parijs
Nieuws Oproep: deBuren zoekt jong schrijftalent!
Nieuws deBuren feliciteert Maud Vanhauwaert met de eerste Vrouw Debuutprijs P…
Schrijversresidentie Parijs Gepensioneerde veldmaarschalk bezoekt het Musée de l'Armée
Schrijversresidentie Parijs Voorspelbare levens in een voorspelbare buurt
Nieuws De Parijsgangers zijn weer thuis
Schrijversresidentie Parijs Snede
Nieuws Lezen: 'Kleine Opstand', een online novelle
Schrijversresidentie Parijs De kakkerlak
Schrijversresidentie Parijs De Muur van Parijs
Schrijversresidentie Parijs deredactie.be bericht over Parijs | 19 jonge wolven
Nieuws Mais oui, Paris! Talentvolle schrijvers over de Franse hoofdstad
Schrijversresidentie Parijs Sigaretten zijn zóóóó jaren negentig
Schrijversresidentie Parijs Ode | Neen ajuin!
Schrijversresidentie Parijs Schrijfresidentie Parijs | De lichting van 2016!
Schrijversresidentie Parijs Stoppeldagen
Schrijversresidentie Parijs Parijsgangers Nikki Dekker en Doruntina Islamaj over liefdesverdriet
Schrijversresidentie Parijs Jacques Ledoux: Brusselse beeldendokter in Parijs
Schrijversresidentie Parijs Alle gadgets hebben wat te verbergen
Schrijversresidentie Parijs Lezen in de zomer: Parijse verhalen
Schrijversresidentie Parijs Musée
Nieuws Een graphic poem over Parijs en Parijsgedichten in 'Het Liegend Konijn…
Schrijversresidentie Parijs Op zoek naar de erfgenamen van Django Reinhardt
Archief
2019 |
2018 |
2017 |
2016 |
2015 |
2014 |
2013 |
2012 |
2011 |
2010 |
2009 |
2008 |
2007 |
Blijf op de hoogte
Schrijf je in op onze nieuwsbrief:
Volg onze RSS feeds of abonneer je op onze seizoensbrochure.